Zeytin taşımada kim neyi savunuyor?
Türkiye’nin 200 milyonu aşan zeytin ağacı varlığı hem iktisadın hem de kültürel mirasın vazgeçilmezi olması nedeniyle kamuoyunun en hassas olduğu bahislerin başında geliyor. Bu yüzden Meclis’e sunulan yasa tasarısı, zeytin konusunda tartışmalara neden oldu.
Yasa tasarısında yer alan zeytinliklerin taşınmasına yönelik düzenleme tartışılırken, kamuoyunu aldatıcı bilgileri de arttırdı. Etraf aktivistleri zeytinlerin taşınmasının mümkün olmadığını, hatta maden için zeytinlerin kesileceğini tez ederken, bilimsel bilgiler ışığında açıklamalar yapan bahsin uzmanı akademisyenler, uygun tekniklerle zeytin ağaçlarının diğer alanlara taşınıp ömrünü sürdürebileceğini savunuyor.
Bu hususta net konuşan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya, şunları söyledi: “Bugün İspanya’dan İtalya’ya, Akdeniz havzasında bu formül yıllardır uygulanıyor. Ülkemizde de uygun yol ve bakım yapıldığında taşınan zeytin ağaçları yeni yerlerinde ömrünü sürdürüyor, hatta randımanı artıyor. Taşıma sırasında bilhassa ağacın toprak altı yumrusu korunursa, taşınan zeytin ağacı meyve vermeye devam eder.” Bugüne kadar Türkiye’de ve dünyada binlerce örneğin muvaffakiyetle uygulandığını belirten Özkaya, sürecin gerçek yönetilmesi halinde güç ve tarımın birlikte yürüyebileceğine dikkat çekiyor.
YASA NEDEN YALNIZCA MUHAKKAK BÖLGELERİ KAPSIYOR?
Yasa tasarısındaki düzenlemenin muhakkak bölgeleri kapsaması da tartışılan hususlar ortasında yer alıyor. Madencilik kesimine yakın kaynaklar, Türkiye’nin farklı bölgelerindeki maden rezervlerinin büyük kısmının yeraltı madenciliği yoluyla çıkarıldığını, münasebetiyle bu alanlarda zeytin ağaçlarının taşınmasını gerektirecek bir durum olmadığını belirtiyor. Yeni düzenlemenin yalnızca Muğla’daki üç termik santral alanı ve etrafındaki kömür rezervlerini kapsadığına dikkat çekiliyor. Bu bölgelerde üretimin sürmesi, güç arz güvenliği ve ekonomik istikrar açısından kritik görülüyor.
Bugüne kadar madencilik sonrası rehabilitasyon çalışmaları kapsamında 100 binin üzerinde zeytin ağacı toprakla buluşturuldu. Bu ağaçlardan elde edilen coğrafik işaretli zeytinyağları memleketler arası ödüllerle tescillenmiş durumda.
TÜRKİYE’NİN ZEYTİN AĞACI VARLIĞI 23 YILDA İKİYE KATLANDI
Türkiye, zeytin ağacı varlığı bakımından dünyanın en değerli ülkeleri ortasında yer alıyor. 2002 yılında 99 milyon olan zeytin ağacı sayısı, 2025 prestijiyle 204 milyon 437 bine ulaştı. Ortadan geçen 23 yıllık süreçte ağaç sayısı iki kattan fazla artış gösterdi. Bilhassa Ege Bölgesi, Türkiye’nin zeytin varlığının yüzde 53’üne konut sahipliği yaparak bu alanda stratejik bir pozisyonda bulunuyor. Bölgede faaliyet gösteren maden ve güç şirketlerinin rehabilitasyon çalışmalarında dikilen zeytin ağacı sayısı 100 binleri aştı.
YÜZDE 97 MUVAFFAKİYET ORANI
Ege Bölgesi’nde yürütülen uygulamalarda, altyapı ve güç projeleri nedeniyle taşınan zeytin ağaçlarının yeni yerlerinde hem hayatlarını sürdürdüğü hem de randımanlarının arttığı görülüyor. Türkiye genelinde altyapı ve güç projeleri kapsamında taşınan zeytin ağaçlarının yüzde 97’si yeni yerlerinde tutarak eser vermeye devam etti.
