Yüksek faizler araç sektörünü etkiledi, sert düşüş yaşandı!

Tüm Oto Kiralama ve Mobilite Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Operasyonel Kiralama Bölüm Raporuna nazaran, dalın araç parkının yüzde 60,7’sini akaryakıtlı, yüzde 28,8’ini dizel araçlar oluştururken, hibrit ve elektrikli araçların hissesi ise yüzde 10,4 ile yükselişini sürdürüyor.

TOKKDER, bağımsız araştırma şirketi NielsenIQ işbirliğiyle hazırladığı, bu yılın birinci çeyrek sonuçlarını içeren “TOKKDER Operasyonel Kiralama Kesim Raporu”nu açıkladı.

Rapora nazaran, operasyonel araç kiralama bölümü bu yılın birinci çeyreğinde geçen yılın sonuna nazaran yüzde 3,8 daraldı. Birebir devirde kesimin filosunda bulunan araç adedi 242 bine gerilerken, dalın faal büyüklüğü ise 292 milyar lira oldu.

Renault yüzde 18,7 hisse ile Türkiye operasyonel araç kiralama dalının en çok tercih edilen markası olmayı sürdürdü. Renault’u yüzde 16,2 ile Fiat, yüzde 9,4 ile Toyota, yüzde 9 ile Volkswagen ve yüzde 8,4 ile Ford takip etti.

Sektörün araç parkının yüzde 47’si kompakt sınıf araçlardan oluştu. Küçük sınıf araçlar yüzde 31 ve üst-orta sınıf araçlar yüzde 10,1 hisse aldı. 2018 yılı sonunda operasyonel araç kiralama bölümünün filosundaki hafif ticari araçların yüzde 2,9 olan hissesi ise 7,1’e yükseldi.

Sektörün araç parkında yer alan hibrit ve elektrikli araçların hissesinin artmaya devam etmesi de dikkati çekti. Dalın araç parkının yüzde 60,7’lik kısmını akaryakıtlı araçlar oluşturdu. Dizel araçların hissesi yüzde 28,8’e gerilerken, hibrit ve elektrikli araçların hissesi ise yüzde 10,4’e yükseldi.

KİRALAMA KESİMİNDE SEDAN ARAÇLAR LİDER

Operasyonel araç kiralama kesiminde gövde tipine nazaran araç tercih sıralamasında sedan araçların birinciliği devam etti.

Sedan gövde tipine sahip araçlar yüzde 44,3 ile birinci, hatchback gövde tipine sahip araçlar yüzde 25,3 ile ikinci, SUV araçlar ise yüzde 21,6 ile üçüncü sırada yer aldı. Bu araçları yüzde 0,9 ile station wagon gövde tipine sahip araçlar takip etti.

Sektörün toplam araç parkının yüzde 81,9’unu otomatik vitese sahip araçlar oluşturdu. Manuel vitesli araçların hissesi ise yüzde 18,1 olarak gerçekleşti.

Operasyonel kiralama dalı bu yıl da iktisada kıymetli oranda vergi girdisi sağlamaya devam etti. Kesimin yılın birinci çeyreğinde ödediği vergi meblağı toplamda 11 milyar TL’yi buldu.

ARTAN FAİZLER KİRA MALİYETLERİNİ YÜKSELTTİ

Açıklamada görüşlerine yer verilen TOKKDER Yönetim Kurulu Lideri Kağan Yaşa, kesimin toplam araç sayısının 2024 sonuna nazaran yüzde 3,8 azalarak 242 bin 200 adede gerilediğini belirtti.

Yaşa, şunları kaydetti:

“Özellikle, artan kredi faizleri kira maliyetlerini epeyce yükseltti, şirketleri zarurî olarak tasarruf etmeye yönlendirdi, operasyonel kiralamaya olan talebi düşürdü ve bölüm küçülmeye devam etti. 2018 sonunda 328 bin adetlik filo büyüklüğüne sahip olan dalımız, bu yılın birinci çeyreği sonunda 242 bine düştü. Operasyonel araç kiralamaya talep olmasına karşın, enflasyondaki artışla birlikte kira fiyatlarının artması ve finansman kaynaklarına erişimdeki mahzurlar sebebiyle büyüme beklentinin altında kaldı. Düşme eğilimine giren enflasyon ve finansmana erişimin kolaylaşması durumunda bölümümüz tekrar büyüme sürecine girecektir. Avrupa’da kiralamanın toplam araç satışlarındaki hissesi yüzde 57 civarında, bizde ise hala yüzde 15, süreç içinde kesinlikle emsal sayılara ulaşacağız. Kesimimizin önemli bir büyüme potansiyeline sahip olduğuna inanıyorum, kısa vadede ise enflasyonun seyri, finansmana erişim ve maliyetler belirleyici olacak.”

Sektörün başta bu sebepler olmak üzere temel küçülme trendinde olduğunu vurgulayan Yaşa, bölümün bu devirde kanun koyucu tarafından desteklenmesinin daha da kıymetli hale geldiğini aktardı.

Yaşa, “Örneğin müşterilerimiz tarafından kiralanan binek araçlara uygulanan araç kiralama sarfiyat hududunun, maliyetlerin çok arttığı bu periyotta yükseltilmesi bölümü olumlu etkileyecektir. Tıpkı biçimde kiralamaya getirilen GPS zorunluluğunun, yeniden bu güç devirde ötelenmesi ek maliyet artışlarının önüne geçerek kesimi destekleyecektir. Örnekler çoğaltılabilir lakin özetle bu güç günlerde dalın desteklenmesi ve iktisada müspet katkısının devamının sağlanması çok değerli hale gelmiştir.” sözlerini kullandı.

SATIN ALMA YERİNE KİRALAMA SÜRATLE BÜYÜYOR

Yaşa, operasyonel araç kiralama metodunu tercih edenlerin ekseriyetle milletlerarası ve mahallî büyük şirketler olurken, orta ve küçük ölçekli şirketlerde şimdi farkındalık seviyesinin dilek edilen düzeyde olmadığını belirtti.

Anadolu’da ve küçük kentlerde dalı ve yarattığı avantajları büsbütün tanımayan çok sayıda şirket olduğuna dikkati çeken Yaşa, 2021’de 28 bin 300 olan operasyonel araç kiralama bölümü müşteri sayısının 2024’te yüzde 22’lik bir gerilemeyle 22 bin 100’e, 2025’te ise yüzde 26 düzeyinde azalarak 20 bin 900 adede düşmüş durumda olduğunu aktardı.

Yaşa, kesimin büyüklüğünü olması gereken noktaya taşımak için yapılması gerekenlere değinerek, şu sözlere yer verdi:

“Operasyonel kiralamanın yararlarını anlatarak milletlerarası ve büyük ölçekli mahallî şirketlerin yanı sıra KOBİ’lerin de şirket araçlarının finansmanında artan oranda operasyonel kiralama usulünü tercih etmesini sağlamamız gerekiyor. Operasyonel araç kiralama dalı işletmelere ve hatta bireylere birçok faydayı bir ortada sunuyor. Bölüm, araçları daha uygun maliyetlerle sağlıyor, hasar idaresi, bakım, kış lastiği üzere pek çok ögesi yöneterek maliyet avantajını müşterilerine yansıtıyor.”

Araç satın almanın şirketler için yüksek yatırımı ve araç idaresinde verimsizlik potansiyelini beraberinde getirdiğini vurgulayan Yaşa, ayrıyeten, satın almayı tercih eden şirketlerin sahipliğin risklerini de almak durumunda kaldığını belirtti.

Yaşa, “Kiralamayı tercih eden tüketici yalnızca gereksinim duyduğu mühlet kadar aracı kullanma ve kullandığı mühlet için bedelini ödeme imkanına sahip oluyor. ‘Sahiplik yerine kullanım’ ana akımı önümüzdeki periyotta artarak devam edecek. Bireylerin ve kurumların muhtaçlıkları kadar kullanıma imkan tanıyan modellere, hasebiyle kiralama ve araç paylaşımına daha fazla yöneleceklerini öngörüyorum.” sözlerini kullandı.