Yeniçağ Gazetesi: Her beş şirketten biri ‘zombi’ oldu

Yeniçağ Gazetesi’nin bugünkü manşeti…

HER BEŞ ŞİRKETTEN BİRİ ‘ZOMBİ’ OLDU

Türkiye’de bir yandan iflaslar patlarken öteki yandan şirketlerin yüzde 20’si borçlarını çeviremeyen, lakin faaliyetlerine devlet teşvikleri ya da kredilerle devam eden zombi şirket statüsünde bulunuyor

YAŞAYAN MEYYİT DURUMU

Toplum Çalışmaları Enstitüsü, “Türkiye’nin İcra ve İflas Raporu”nu yayımladı. Raporda ülkede yaşanan krizin boyutu gözler önüne serildi. Rapor, Türkiye’de neredeyse her 5 şirketten birinin faaliyetlerini organik olarak değil, daima ziyan, borçlanma ve yapay ömür dayanakları olan teşvikler, sübvansiyonlar, düşük faizli kredilerle zombi (yaşayan ölü) olarak devam ettirdiğini ortaya koydu. Buna nazaran, Türkiye’de devam eden yüksek enflasyon, kredi daralması ve gerçek kesimdeki kârlılık erozyonu üzere etkenler nedeniyle mevcut durumda zombi şirket sayısının katlanıyor.

DÜNYA BİRİNCİLİĞİ BİZDE

Raporda zombi şirketlerin artışı finansal istikrar açısından da değerli bir tehdit oluşturduğu belirtiliyor. IMF’nin raporuna nazaran de ülkeler bazında halka açık olmayan şirketler ortasında zombi şirket oranlarında Türkiye birinci sırada yer alıyor. Sektörel dağılım incelendiğinde, en yüksek zombi şirket oranı yüzde 25 ile dokuma, yüzde 20 ile inşaat ve yüzde 15 ile lojistik bölümlerinde görülüyor. Bu alanlardaki firmalar, artan hammadde ve güç maliyetleriyle birlikte kredi faizlerinin yükselmesi nedeniyle önemli finansal baskı altında faaliyet göstermeye çalışıyor.

EKONOMİK HATALAR ARTTI

Raporda ayrıca, Adalet Bakanlığı verilerine göre icra ve iflas dairelerinde bir evrakın ortalama süreç müddeti 2023 yılında 582 gün iken, 2024 yılında bu müddet 918 güne çıktı. Kelam konusu yüzde 57’lik artış, sistemdeki yavaşlamanın ciddiyetini de ortaya koydu. Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün raporuna nazaran Türkiye nüfusu dikkate alındığında, 2024 yılında her 14 şahıstan biri ekonomik suçlarla ilişkilendi. Adalet Bakanlığı verilerine göre mal varlığına karşı kabahatler kapsamında süreç yapılan kuşkulu sayısı 6 milyon 44 bin 908 düzeyine ulaştı, evrak sayısı da 8 milyon 966 bin 686 oldu.

HER 5 ŞİRKETTEN BİRİ ‘ZOMBİ’ OLDU: EKONOMİK CÜRÜMLER ARTTI

Türkiye’de krizin boyutu gözler önüne serildi. Toplum Çalışmaları Enstitüsü “Türkiye’nin İcra ve İflas Raporu”nu hazırladı. Raporda, icra evraklarında rekor artış olduğu ve mevcut durumda zombi şirket oranının yüzde 20 düzeylerine yaklaştığı görüldü

BAĞIMSIZ fikir kuruluşu Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün yayınladığı ‘Türkiye’nin İcra ve İflas Raporu’, krizin boyutunu gözler önüne serdi. Rapora nazaran Türkiye’de her beş şirketten biri fiilen iflas etti, artan kobi kredileri enflasyon karşısında ezilince finansmana erişim düştü, icra belgelerinde ise rekor kırıldı.

İcra ve iflas bilgilerine ait Toplum Çalışmaları Enstitüsü tarafından hazırlanan raporda yer alan bilgiler, Türkiye’de giderek derinleşen ekonomik buhranın tesirlerini gün yüzüne çıkardı. Hukuk ve Adalet Siyasetleri Yöneticisi Dr. Yavuz Selim Günay’ın hazırladığı ‘Türkiye’nin İcra ve İflas Raporu’na nazaran pek çok şirket fiilen iflas etmiş olmasına karşın, bu durumu resmen ilan etmeksizin faaliyetlerini minimum düzeyde sürdürerek ‘zombi şirket’ niteliği kazandı. Şirketler elde ettikleri karlarla faaliyetlerini sürdüremiyor olsa da yine finansman, düşük faiz yahut kamu takviyesi üzere takviyelerle iflastan kurtuldu.

Raporda, Türkiye’de süregelen yüksek enflasyon, kredi daralması ve gerçek kesimdeki kârlılık erozyonu üzere etkenler göz önüne alındığında, mevcut durumda zombi şirket oranının yüzde 20 düzeylerine yaklaştığı görüldü. Datalar, Türkiye’de neredeyse her 5 şirketten birinin faaliyetlerini organik olarak değil, daima ziyan, borçlanma ve yapay ömür dayanakları ile (teşvikler, sübvansiyonlar, düşük faizli krediler vb.) devam ettirdiğini ortaya koydu.

Öte yandan Türkiye, IMF’nin 2023 tarihli “The Rise of the Walking Dead: Zombie Firms Around the World” raporuna nazaran ülkeler bazında halka açık olmayan şirketler ortasında zombi şirket oranlarında yüzde 13 ile hala birinci sırada yer alıyor.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün raporuna nazaran Türkiye’de zombi şirketlerin artışı finansal istikrar açısından da değerli bir tehdit oluşturuyor. Bilhassa son devirde devam eden yüksek faiz, KOBİ’ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) açısından uygulanan vergi ve teşvik siyasetleri üzere birçok sebeple bu şirketlerin oranı gün geçtikçe artıyor.

Raporda dikkat çeken bir öteki bilgi ise KOBİ kredisi kullanım oranları oldu. Buna nazaran, Türkiye’de işletmelerin finansmana erişimi artmış üzere gözükse de gerçek borçlanma kapasitelerinin zayıfladığı ortaya çıktı. Ocak 2023-Mayıs 2025 ortasındaki yaklaşık 2,5 yıllık müddet içerinde kullanılan KOBİ kredisi oranı yaklaşık yüzde 120 oranında artış gösterdi. Lakin birebir periyot içerisinde kümülatif enflasyon yaklaşık olarak yüzde 240 hesaplandığı için, fiyatlar ortalama olarak 3,4 katına çıkarken KOBİ kredilerindeki artış sadece 2,2 kat seviyesinde kaldı. Rapor, kullanılan KOBİ kredisi hacminin nominal olarak artmasına karşın gerçek manada daraldığını, yani enflasyonun çok gerisinde kaldığını ortaya koydu. Raporda ayrıyeten, Türkiye’de icra ve iflas dairelerindeki belge sayısı da yer aldı. İcra ve iflas dairelerine gelen toplam belge sayısının 2015’te yaklaşık 26,2 milyon seviyesindeyken, 2023’te 38,3 milyon ile tepe yaptı, 2024’te ise 32,7 milyon düzeyine geriledi.

Öte yandan Adalet Bakanlığı verilerine göre icra ve iflas dairelerinde bir belgenin ortalama süreç mühleti 2023 yılında 582 gün iken, 2024 yılında bu müddet 918 güne çıktı. Kelam konusu yüzde 57’lik artış, sistemdeki yavaşlamanın ciddiyetini de ortaya koydu.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün raporuna nazaran Türkiye nüfusu dikkate alındığında, 2024 yılında her 14 bireyden biri ekonomik cürümlerle bağlantılandı.

Mal varlığına karşı kabahatler kapsamında yürütülen ceza soruşturmalarına ait belge, hata ve kuşkulu sayıları incelendiğinde, son yıllarda istikrarlı bir artış eğilimi gözlemlendi.

Adalet Bakanlığı verilerine göre 2022 yılında mal varlığına karşı hatalar kapsamında süreç yapılan kuşkulu sayısı 5.845.634, 2023 yılında 5.864.585, 2024 yılında 6.044.908 düzeyine ulaştı. Birebir devirde belge sayısı, 4.673.836’dan 4.882.291’e; cürüm sayısı, 8.065.237’den 8.966.686’ya yükseldi. ANKA