2020 yılında yayımlanan bir araştırma, tıbbi kusurların dünya genelinde her yıl milyonlarca vefatın esas sebeplerinden biri olduğunu ortaya koydu.

Dünya çapında hastaların %5’inin yanlış teşhis alması, sıhhat sistemleri üzerindeki baskıyı artırmakta ve bu yanlış teşhisler, hastaların yanlış tedavi almasına neden oldu.

Yanlış teşhisler ekseriyetle karmaşık hastalıkların benzeri semptomlarla kendini göstermesi nedeniyle tespit edilmesi güç olabilmekte. Fakat, tıbbi yanlışların önlenmesi için sıhhat profesyonelleri ve sıhhat sistemleri, teknolojinin sunduğu imkanlardan daha faal bir biçimde faydalanmalı, hastalarla irtibatta daha dikkatli olmalı ve uzman görüşlerine daha fazla başvurmalı.

YANLIŞ TEŞHİS VE SONUÇLARI: NEDEN VEFATA YOL AÇABİLİYOR?

Yanlış teşhislerin en tehlikeli taraflarından biri, hastaların yanlış tedavi alması.

Yanlış tedavi, hastalığın ilerlemesine yahut diğer komplikasyonların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Örneğin, Amerikan Tıp Derneği’nde bir uzman Prof. Dr. Marc R. Blei, “Yanlış teşhis, hastaların gereksiz tedavilere ve ilaçlara maruz kalmasına yol açabilir. Bu da hem tedavi sürecini uzatır hem de hastaların sıhhatini daha da kötüleştirir” halinde açıkladı.

Yanlış teşhislerin birçok, bilhassa kanser üzere karmaşık hastalıklar kelam konusu olduğunda ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Onkolog Dr. Caroline L. Hill, “Kanserin erken evrelerinde belirtiler ekseriyetle öbür hastalıklarla karışabilir. Bu da hastaların yanlış tedavi edilmesine ve hastalığın ilerlemesine yol açabilir. Erken teşhis, kanser tedavisinde hayati kıymete sahiptir” dedi.

Örneğin, 2019 yılında yapılan bir araştırma, kanser hastalarının yaklaşık %10’unun yanlış teşhis nedeniyle yanlış tedavi aldığını ortaya koydu. Bu hastaların kimilerinin tedaviye başlamadan evvel hastalıkları çok daha ileri kademelere ulaşmıştı ve bu durum tedavi talihlerini önemli halde azalttı.

YANLIŞ TEŞHİSLERİN NEDENLERİ: İNSAN KUSURU VE SİSTEMSEL SORUNLAR

Yanlış teşhislerin sayısı, hem kişisel kusurlardan hem de sıhhat sistemindeki yapısal sıkıntılardan kaynaklanmaktadır. İnsan faktörü, yanlış teşhislerde büyük bir rol oynadı.

Johns Hopkins Üniversitesi’nde bir sıhhat güvenliği uzmanı Prof. Dr. Peter J. Pronovost, “Tıbbi yanlışlar, çoklukla tabibin tecrübesi, hastanın semptomlarının yanlışsız biçimde değerlendirilmemesi ve bazen de sistemdeki eksikliklerden kaynaklanmaktadır. Bu kusurlar, hasta sıhhati üzerinde önemli tesirler yaratabilir” dedi.

Bir öteki kıymetli faktör ise sıhhat sistemlerindeki çok yüklenme.

Son yıllarda sıhhat hizmetlerine olan talep arttıkça, hekimler daha kısa müddetlerde daha fazla hasta görmek zorunda kalmakta. Bu da teşhis süreçlerini hızlandırabilir ve hakikat kararların alınmasını engelleyebilir.

Ayrıca, Klinik güvenlik uzmanı Dr. David C. Classen, “Sağlık sistemindeki yoğunluk, hekimlerin daha az vakte sahip olmalarına ve bazen hastaları daha yüzeysel değerlendirmelerine yol açabilir” formunda açıklamada bulundu.

Yanlış teşhislerin önlenmesi için daha kapsamlı ve dikkatli bir kıymetlendirme sürecine gereksinim var..

İç hastalıkları uzmanı Dr. Andrea R. Willis, “Tıbbi kusurların önlenmesi için, hem sıhhat profesyonellerinin hem de hastaların daha şuurlu olması gerekir. Ayrıyeten, daha fazla eğitim ve teknoloji dayanağı ile bu cins yanlışlar azaltılabilir” dedi.

Son yıllarda, yapay zeka (YZ) ve makine öğrenmesi üzere teknolojilerin sıhhat bölümünde devreye girmesiyle teşhis doğruluğunun artması bekleniyor.

Yapay zeka, hastaların bilgilerini tahlil ederek tabiplerin daha gerçek teşhisler koymasına yardımcı olabilir.

Yapay zeka uzmanı Dr. Robert W. D. McDonald, “YZ, hekimlerin gözden kaçırabileceği kıymetli dataları tespit edebilir. Bu, yanlış teşhis riskini azaltabilir ve daha yanlışsız tedavi planlarının uygulanmasına imkan tanıyabilir” diye açıkladı.

Özellikle görüntüleme tekniklerinde YZ’nin kullanımı, kanser üzere hastalıkların erken teşhisinde büyük bir fark oluşturabilir.

Yapay zeka, röntgen, MR ve CT taramalarını tahlil ederek hekimlerin daha yanlışsız bir teşhis koymasına yardımcı olabilir.