Askeri yetenekleri, stratejik pozisyonu, dış siyaset araçları, kuvvetli ve geniş coğrafyalarda değerli misyonlara katkılarıyla 73 yıldır NATO çatısında eşsiz rol oynayan Türkiye, Ukrayna’da 3 yıldır süren savaş ve ABD’deki idare değişikliğiyle İttifak’ın gündemine oturan “güçlü savunma sanayisi” ögesinde hem üretim hem inovasyon ayağında öne çıkıyor.

İttifak içinde terör örgütleriyle direkt uğraş eden tek cephe ülkesi Türkiye, NATO’nun hudutlarını muhafazanın yanı sıra kuruluş dokümanı niteliğindeki Washington Antlaşması’nda yer alan unsurlar ile müttefiklerin savunduğu ortak bedellerin korumasında değerli rol üstleniyor.

Türkiye, bulunduğu coğrafyadaki sınamalar karşısında güvenlik ve istikrar eforlarına katma paha sağlarken terörle gayretten bölgesel ihtilaflara kadar pek çok hususta müttefiklerini bilgilendirmeye ve yanlışsız istikamette yönlendirmeye efor gösteriyor.

NATO üyeliğinin 73. yılını kutlayan Türkiye, mevcut konjonktürde İttifak’ın yalnızca ikinci en büyük ordusuna sahip müttefik olarak değil son yıllarda savunma endüstrisinin gösterdiği gelişmeyle çok geniş bir yelpazedeki askeri eser ve teçhizatı üreten ülke olarak ayrıcalıklı pozisyonunu pekiştirdi.

Türk savunma endüstrisinin inovatif tarafı, gerek NATO gerek müttefik ülkelerin merceğine girdi.

Ukrayna’daki savaşta kendisini açıkça gösteren bu durum, savaşın birinci yılının sonunda, Aralık 2022’de devrin NATO Genel Sekreter Yardımcısı David van Weel tarafından söz edildi.

Ukrayna’nın savaş alanında kullandığı Türk üretimi insansız hava araçlarının (İHA) “Ukrayna’da büyük rol oynadığını” belirten van Weel, bunu Türkiye’nin sahip bulunduğu “çok canlı inovasyon ekosisteminin çok uygun örneği” olarak tanımlamıştı.

2023, kritik silah sistemleri testlerinin ön plana çıktığı bir yıl, geçen senede de Türk hava gücü modernizasyonunun en çok dikkat çeken gündemi Ulusal muharip uçağı KAAN’ın birinci uçuşu oldu.

KAAN’ın 21 Şubat 2024’te muvaffakiyetle gerçekleştirdiği birinci uçuşun akabinde dünya basınında Türkiye’nin savunma endüstrisindeki atılımlara olan ilgi ve övgü, gözler önüne serildi.

ABD, İngiltere, Almanya, İtalya başta olmak üzere NATO’daki güçlü müttefiklerin ulusal basınlarında Türkiye’nin savunma bölümünün son yıllarda TB2, KIZILELMA üzere İHA’lar, elektromanyetik hava savunma sistemleri ve son olarak 5. jenerasyon savaş uçağı “KAAN” ile gelişimini gösterdiği belirtildi.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, geçen hafta düzenlenen ve ABD’de Donald Trump idaresinin birinci kere temsil edildiği NATO Savunma Bakanları Toplantısı çerçevesinde yaptığı açıklamalarda Türkiye’nin savunma endüstrisinin kıymetine dikkati çekti.

Rutte, bununla ilgili 12 Şubat’taki açıklamasında “Türk savunma endüstrisinin temeli nitekim etkileyici” sözünü kullanarak, yüzlerce kuruluşun inovasyon tarafında çalıştığını, Savunma Sanayii Başkanlığının kesimi olarak binlerce şirketin bulunduğunu belirtti.

Türkiye’nin son eserler de dahil olmak üzere en değerli kesimleri tedarik ettiğini vurgulayan Rutte, “Türkiye’den yalnızca daha fazlasını yapmanızı isteyebiliriz.” değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKİYE’NİN NATO YOLCULUĞU

Türkiye, İkinci Dünya Savaşı sonrası devirde Atlantik’in iki yakasını kolektif savunma unsuru etrafında bir ortaya getirme maksadıyla kurulan NATO’ya birinci genişlemesinde üye oldu.

NATO, Türkiye’nin iştirakiyle güneydoğu kanadında eşsiz bir müttefik kazandı.

Türkiye de güvenlik ve savunma siyasetini NATO üyeliği ekseninde şekillendirdi, bu sayede göz arkası edilemez bir caydırıcılık sağladı.

NATO’nun, müttefik orduların birlikte çalışabilirliğini sağlayan, bu doğrultuda ortak standartlar geliştiren ve bunları daima sınayan örgütsel yapısı da Türkiye’nin yıllar içinde giderek artan derecede kendi güvenliğini temin edebilecek siyasi, ekonomik, askeri imkan ve kabiliyetlere sahip olmasına imkan sağladı.

Türkiye, güçlü ve geniş bir coğrafyada İttifak’ın güneydoğu kanadında askeri yetenekleri, operasyonlara katkıları, savunma harcamaları ve endüstrisiyle yıllar içinde müttefikler ortasında ayrıcalıklı pozisyona yerleşti.

Türkiye, Soğuk Savaş yıllarında NATO’nun güneydoğusunda kanat ülkesi olarak son derece kıymetli bir fonksiyonu muvaffakiyetle yerine getirdi.

Soğuk Savaş sonrasında da Avrupa-Atlantik bölgesinde barış umutlarının artmasıyla NATO’nun varlığının sorgulandığı periyotta dahi Bosna Hersek, Kosova, Irak ve Afganistan üzere farklı coğrafyalarda Türkiye, kıymetini, askeri imkan ve yeteneklerini bu operasyonlarda şahsen üstlendiği sorumluluk ve rollerle pekiştirdi.

NATO misyon ve harekatlarına sürdürülebilir mahiyette ve kapsamlı takviye sağlayan müttefikler ortasında önde gelen Türkiye, Kosova’daki NATO Misyonu’nun (KFOR) komutanlığını yürüterek bu misyonu bu sene İtalya’ya devretti.

Avrupa-Atlantik güvenliğine ait tehdit algılamalarının tümüyle değiştiği mevcut ortamda ise NATO, yine kolektif savunma yapılanmasına geçmeye başlarken Türkiye, askeri imkan ve yetenekleri, jeostratejik pozisyonu, güçlü dış siyaset araçları ve farklı coğrafyalara yayılan ittifaklarıyla NATO’ya çok kıymetli katma paha sunmayı sürdürdü.

NATO’NUN 75. YILINDA TÜRKİYE’NİN ÖNE ÇIKAN KATKILARI

Türkiye’nin kıymetli katkıları, İttifak’ın 75. yılını kutladığı geçen yıl periyodun Genel Sekreteri Jens Stoltenberg tarafından tekraren lisana getirildi.

Stoltenberg, bilhassa vazifesi devretmesine günler kala yaptığı ikazlarda ABD’de başkanlık seçimlerinin yaklaştığı ve transatlantik iştirakinin zayıflayacağının konuşulduğu devirde ABD’yi kendini Avrupa ile paydaşlıktan izole etmemeye, Avrupa’yı da güvenliğinin güneyde Türkiye’de başlayıp kuzeyde Norveç’e kadar uzanan NATO şemsiyesine bağlı olduğunu kabul etmeye çağırmıştı.

Avrupa’nın güvenliği için AB’nin NATO’ya alternatif olmadığını belirten Stoltenberg, AB üyesi olmayan Türkiye’nin İttifak’ın güney kanadındaki değerli rolünü de tekraren vurgulamıştı.

Stoltenberg, AB’ye üye olmayan müttefiklerin NATO’nun savunma harcamalarındaki hissesinin yüzde 80 olduğuna işaret ederek, “Bu, yalnızca kaynaklarla ilgili değil birebir vakitte coğrafyayla da ilgili. Güneye bakarsanız Türkiye var. AB üyesi değil lakin güney kanadımız için kıymetli.” tabirlerini kullanmıştı.

Görevi 1 Ekim 2024’te devralan Mark Rutte de kameralar karşısındaki birinci açıklamasında İttifak’ın önemli güvenlik riskleriyle karşılaştığı mevcut devirde Türkiye’nin Avro-Atlantik bölgesinin savunmasına değerli katkılar sunduğunu söylemişti.