Türkiye’de yükselen maliyetler nedeniyle dokumadan sonra ayakkabı bölümü de üretimini Mısır’a kaydırdı. Çin’den getirilen eserler küçük süreçlerle menşei değiştirerek Türkiye’ye sokuluyor. Mısır’dan yapılan ithalat rekor düzeye ulaştı.

Türkiye’de artan personellik ve güç maliyetleri, üreticileri yurtdışında alternatif arayışına yöneltti. Hazır giysi bölümünün akabinde ayakkabı sanayicileri de üretimlerini Mısır’a kaydırmaya başladı. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, yükselen maliyetler nedeniyle birçok firmanın Mısır’da üretim yaparak Türkiye’ye ihracat gerçekleştirdiğini belirtti.

Özellikle Çin’den alınan materyallerin Mısır’da montajlanarak Türkiye’ye vergisiz sokulması dalda büyük tartışma yarattı. İçten, bu sistemle Mısır’ın Türkiye’ye ayakkabı ihracatının ocak ayında 12 kat arttığını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, 2024 Ocak ayında Mısır’dan ayakkabı ithalatı yüzde 1223 artışla 794 bin dolara ulaşırken, Türkiye’nin Mısır’a ihracatı 361 bin dolarda kaldı.

MISIR TERCİH EDİLİYOR

Mısır’ın cazip hale gelmesinin en büyük nedenlerinden biri düşük personellik maliyetleri. Türkiye’de personellik fiyatları bin dolar düzeyindeyken, Mısır’da bu sayı 150 dolar civarında. Ayrıca Mısır’ın Avrupa Birliği, ABD ve Türkiye ile yaptığı Hür Ticaret Mutabakatları (STA), yatırımcılara vergi avantajı sağlıyor.

Ancak Mısır’da da Çin’in devreye girdiğine dikkat çeken İçten, Çin’den getirilen saya ve tabanların Mısır’da montajlanarak menşei değiştirilmiş üzere gösterildiğini söyledi. Halbuki menşe değişimi için yalnızca montaj değil, üretim sürecinin gerçekleşmesi gerekiyor.

Bu durumun haksız rekabet yarattığını belirten İçten, “Mısır’dan gelen eserlere uygulanan ek gümrük vergisi yüzde 40’a çıkmasına karşın, STA kapsamında bu eserler yüzde 60-70 oranında vergiden muaf oluyor” dedi.

DÜZENLEME ŞART

Türk ayakkabı sanayicileri, Mısır üzerinden yapılan ithalatın önlenmesi için kontrollerin artırılmasını talep ediyor. Menşe değişimiyle ilgili sıkı denetimler yapılmazsa, bölümde önemli kayıplar yaşanabileceği belirtiliyor. Yetkililer, bu uygulamaların önüne geçmek için Mısır’daki üretim tesislerinde yerinde inceleme yapılması gerektiğini vurguluyor.

Mısır, dokuma dalında olduğu üzere ayakkabı üretiminde de Türkiye için güçlü bir rakip haline geliyor. Tedbir alınmadığı takdirde, önümüzdeki periyotta Mısır’dan ithalatın milyonlarca dolara ulaşması kaçınılmaz görünüyor.