Tarımda skandal karar! SGK Uzmanı Cenkci uyardı: İthal çoban kayıt dışılığı artırır, prim kaybına yol açar

Sosyal Güvenlik Uzmanı Mehmet Akif Cenkci, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın ortak çalışmasıyla, hayvancılıkta yabancı çoban ve hayvan bakıcılarının istihdamı için başlatılan müracaat süreciyle ilgili çarpıcı yorumlarda bulundu.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Mehmet Akif Cenkci’nin o açıklamaları:

İTHAL KURBANLIKTAN SONRA, ARTIK DE İTHAL ÇOBAN MI?

Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı iş birliğiyle, 12 Haziran 2025 tarihi prestijiyle hayvancılık dalında yabancı asıllı çoban ve hayvan bakıcılarının çalıştırılması için müracaat süreci başlatılmıştır. Bu uygulama, hem Türkiye’de altı aydan fazla müddettir ikamet eden yabancıları hem de yurt dışından Türkiye’ye çobanlık yapmak üzere getirilecek yabancıları kapsamaktadır.

Bakanlığın duyurusuna nazaran, muhakkak sayıdaki büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığına sahip işletmeler, en fazla üç yabancı asıllı çoban için çalışma müsaadesi talebinde bulunabilecektir. Fakat bu uygulama, yüzeyde bir muhtaçlık üzere gösterilse de gerçekte birçok derin sorunu, çelişkiyi ve ülkemiz ismine utanç verici bir tabloyu da beraberinde getirmektedir.

TÜRK ÇOBANI VARKEN, YABANCI UYRUKLUYA ÇALIŞMA VİZESİ NEDEN?

Bu karar, Türk köylüsüne ve çobanına açık bir haksızlıktır. Yıllardır “yerli üretimi destekliyoruz”, “milli tarım” üzere telaffuzlarla halkın karşısına çıkan siyasi irade, artık kendi insanını değil, yabancıyı tercih eden bir siyaset ile karşımızdadır.

Bugün Türkiye’de binlerce işsiz genç varken, Anadolu’nun her köşesinde sürüsüne sahip çıkacak, hayvanını güdecek, toprakla barışık birçok vatandaş varken neden yurt dışından yabancı asıllı çoban getiriliyor?

Bu karar şunu itiraf etmektedir:

“Biz kendi insanımıza iş veremiyoruz. Bu toprakların evladı değil; dışarıdan gelen bizim istihdamımıza daha uygun.”

İTHAL KURBANLIK YETMEDİ, ARTIK DE İTHAL ÇOBAN!

Kurban Bayramı yaklaşırken, yeniden ithal kurbanlık hayvanların pazarlara sokulmaya başlandığını gördük. Bu ithalat sadece hayvanlarla hudutlu kalmadı; artık sıra çoban ithalatına geldi. Böylelikle hayvan ithal, çoban ithal, yem ithal, ilaç ithal bir hayvancılık modeli inşa ediliyor.

Bu, ulusal tarım değil; ithalata bağımlı tarım köleliği modelidir.

İŞLETMELER İÇİN BELİRLENEN TABAN HAYVAN VARLIĞI KOŞULU NE MANAYA GELİYOR?

Yapılan düzenlemeye nazaran, sadece belli bir büyüklüğün üzerindeki hayvancılık işletmeleri müracaatta bulunabilecek. Kaideler şöyle:

En az 200 küçükbaş hayvanı olan küçükbaş işletmeleri

En az 100 büyükbaş hayvanı olan besi işletmeleri

En az 50 büyükbaş hayvanı olan süt işletmeleri

En az 75 büyükbaş hayvanı olan karma (besi + süt) işletmeleri

Bu kriterlere nazaran, tıpkı işletmede en fazla 3 yabancı asıllı çoban çalıştırılabilecektir.

Yani bu düzenleme, zati büyümüş, sermayesi olan, orta ve büyük ölçekli işletmelerin yabancı iş gücü istihdamını kolaylaştırıyor. Küçük üreticiye, köyde kendi hayvanıyla geçinmeye çalışan çobana ya da aile işletmesine rastgele bir takviye sunmuyor.

Böylece tarımda da küçük işletme değil, büyük sermaye lehine açık bir tercih sergileniyor.

SOSYAL GÜVENLİK RİSKİ: KAYIT DIŞI ÇALIŞMA VE ÇAĞDAŞ KÖLELİK

Her ne kadar bu düzenleme “çalışma izni” tabanında yapılsa da, alanda kontrollerin yetersizliği; bu bireylerin kayıt dışı, sigortasız ve sömürüye açık biçimde çalıştırılması riskini doğuracaktır.

Yabancı asıllı çalışanların toplumsal güvenlik hakları, sıhhat garantileri, vergi yükümlülükleri üzere mevzular net değilken; Türk vatandaşının sırtına binecek ek yükler hem haksız rekabet hem de toplumsal adaletsizlik yaratacaktır.

Ayrıca bu durum, minimum fiyatın altında, garantisiz çalışma modellerini kalıcı hâle getirecek ve kendi vatandaşını işsizliğe iten bir iş piyasası yapısı oluşturacaktır.

TÜRK KÖYLÜSÜ, TARIMIN DIŞINDA BIRAKILIYOR

Yıllarca çiftçisine dayanak vermeyen, köy okullarını kapatan, ziraat liselerini işlevsizleştiren siyasetlerin sonucunda bugün köyde kalan az sayıdaki üretici de ümitsizliğe itilmiştir.

Bu kararın manası nettir:

“Köylü üretmesin. Çobanlık etmesin. Yerine yabancı çalıştıralım. Ucuza halledelim.”

Oysa çobanlık bu milletin geleneğidir. Her obamızda, her yaylamızda, bin yıllık bir üretim hafızasının ismidir çobanlık. Bugün çoban ithal etmek, aslında bu hafızayı da çöpe atmaktır.

SİYASİ VE TOPLUMSAL SORUMLULUK ÇAĞRISI

“Yerli ve ulusal üretim” kavramını slogan olarak kullananlar, gerçek bir imtihanla karşı karşıyadır. Bu kararla:

Türk iş gücü değersizleştirilmiştir.

Sosyal güvenlik sistemi tehdit altına alınmıştır.

İthalatçı bağımlılık kalıcı hâle getirilmiştir.

Kültürel aidiyet görmezden gelinmiştir.

Anadolu’nun evlatları dışlanmıştır.

Devleti yönetenler artık karar vermelidir:

Bu milletin köylüsüne, üreticisine mi sahip çıkacaklar, yoksa bütün üretim düzeneklerini dışarıya mı teslim edecekler?

Mehmet Akif Cenkci olarak bu uygulamaya karşı olduğumu açıkça tabir ediyorum:

Çobanlık mesleği itibarsızlaştırılmamalıdır.

Türk çobanı, yalnızca hayvan değil; bir medeniyetin yükünü taşır. Bir geleneği sürdürür. Bir üretim ahlakını yaşatır.

Türk köylüsü ve hayvancılık dalı desteklenmeli, kendi çocuklarımız bu alana yönlendirilmelidir.

Sosyal güvenlik sistemi çökertilmemeli, istihdamda yerli öncelik korunmalıdır.

Tarımda, hayvancılıkta, iş gücünde ithalat siyaseti değil; bağımsız ve üretken bir Türkiye siyaseti benimsenmelidir.

Kendi çobanını, kendi üreticisini desteklemeyen bir tarım siyaseti; yalnızca ithalat lobisini zenginleştirir.

Bu milletin evladı, kendi toprağında, kendi hayvanını güdecek güce de, akla da, inanca da sahiptir.

Yeter ki devlet, milletin yanında olsun; yabancının değil.