Sivrisinekleri mıknatıs gibi çeken renkler! Bilimsel araştırmalardan ortaya çıktı
Yaz aylarının keyifli anları, sivrisineklerin vızıldayan ataklarıyla gölgelenebildi. Fakat bilim dünyasından gelen çarpıcı bir araştırma, sivrisinek ısırıklarından korunmanın sandığınızdan daha kolay bir yolunu ortaya koydu: Kıyafet rengi seçimi.
Washington Üniversitesi’nin öncülüğünde yürütülen yeni bir çalışma, sivrisineklerin koku ve beden ısısının yanı sıra kıyafet renklerine de hassas olduğunu gösterdi.
Kırmızı, turuncu, siyah ve camgöbeği tonları, bu küçük lakin rahatsız edici canlılar için adeta birer mıknatıs tesiri yaratırken; yeşil, mavi, mor ve beyaz üzere renkler ise sivrisineklerin ilgisini çekmedi.
BİLİMSEL BULGULAR NE DİYOR?
Washington Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Jeffrey Riffell liderliğinde gerçekleştirilen araştırma, bilhassa dang humması, sarı humma ve Zika virüsü üzere hastalıkları taşıyabilen dişi Aedes aegypti sivrisineklerinin davranışlarını inceledi.
Araştırmacılar, küçük test odalarında sivrisineklerin koku ve görsel ihtarlara yansılarını gözlemledi. Deneylerde, karbondioksit (CO₂) kokusu olmadan sivrisineklerin renklere karşı kayıtsız kaldığı, lakin CO₂ eklendiğinde kırmızı, turuncu, siyah ve camgöbeği tonlara yöneldiği tespit edildi. Yeşil, mavi, mor ve beyaz renkler ise sivrisineklerin dikkatini çekmedi.6
Prof. Riffell, bulguları şöyle özetledi:
“Sivrisinekler, avlarını bulmak için evvel nefesimizden yayılan karbondioksit kokusunu algılıyor. Akabinde, görsel ipuçlarına, bilhassa uzun dalga uzunluğuna sahip renklere yöneliyor. İnsan cildi, pigmentasyon fark etmeksizin kırmızı-turuncu bir yansıma yayıyor. Bu nedenle, bu renk tonlarındaki kıyafetler sivrisinekler için daha alımlı hale geliyor.”
UZMANLARDAN TEKLİFLER: HANGİ RENKLERDEN KAÇINMALI?
Araştırma, sivrisineklerin renk tercihlerinin insan cildinin doğal yansımasına benzemesinden kaynaklanabileceğini öne sürdü.
Ehrlich Pest Control Operasyon Eğitim ve Öğretim Yöneticisi Nancy Troyano, “Işık, insan derisiyle etkileşime girdiğinde, cilt pigmentasyonundan bağımsız olarak kırmızımsı bir renk yansıtır. Bu, sivrisineklerin konaklarını bulmak için kullandığı değerli bir ipucu” dedi.
Troyano, kırmızı rengin kanla ilişkilendirildiği fikrinin hakikat olmadığını vurguladı:
“Sivrisineklerin görüşü keskin değil. Renkleri, dalga uzunluklarına nazaran algılıyorlar ve kırmızı-turuncu tonlar onlar için öne çıkıyor.”
Florida Üniversitesi’nden tıbbi böcekbilimci Prof. Dr. Jonathan Day ise gündüz faal olan sivrisineklerin görsel ipuçlarına daha fazla güvendiğini belirtti:
“Açık renkli kıyafetler, çevresel art plana karışarak sivrisineklerin maksat tespitini zorlaştırabilir. Koyu renkler ise ufka karşı daha bariz bir siluet oluşturuyor.”
Bu nedenle, bilhassa akşam saatlerinde park, piknik yahut kamp üzere açık alanlarda açık renkli kıyafetler tercih edilmesi önerildi.
SİVRİSİNEKLERDEN KORUNMANIN YENİ YOLU
Araştırma, kıyafet rengi seçiminin sivrisinek kovucu spreyler kadar tesirli olabileceğini gösterdi.
Uzmanlar, yaz aylarında açık havada vakit geçirirken şu tekliflere dikkat edilmesini tavsiye etti:
Kaçınılması Gereken Renkler: Kırmızı, turuncu, siyah, camgöbeği.
Tercih Edilmesi Gereken Renkler: Beyaz, yeşil, mavi, mor.
Ek Tedbirler: Bol ve açık renkli kıyafetler giymek, cildi örterek sivrisineklerin erişimini zorlaştırabilir. Ayrıyeten, ter ve karbondioksit salınımını artıran aktivitelerden (örneğin ağır egzersiz) sonra duş almak, sivrisinek cazipliğini azaltabilir.
SİVRİSİNEKLER VE SIHHAT RİSKLERİ
Sivrisinekler sadece kaşıntıya neden olan bir rahatsızlık kaynağı değil, birebir vakitte önemli sıhhat tehditleri oluşturabildi.
Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran, sivrisinek kaynaklı sıtma nedeniyle 600 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Dang humması, Zika virüsü ve sarı humma üzere hastalıklar da sivrisinek ısırıkları yoluyla bulaşıyor. Bu nedenle, yanlışsız kıyafet seçimiyle riski azaltmak, bilhassa tropikal bölgelerde kritik ehemmiyet taşıyor.
RENK SEÇİMİNİZLE YAZI DAHA KEYİFLİ GEÇİRİN
Yaz akşamlarında sivrisineklerin amacı olmaktan kaçınmak için gardırobunuzu gözden geçirmenin tam vakti.
Bilimsel bulgular, kırmızı ve koyu renklerden uzak durarak, açık ve nötr tonları tercih etmenin sivrisinek ısırıklarını azaltabileceğini gösterdi.
Prof. Riffell, “Kıyafet rengi, sivrisineklerle uğraşta kolay lakin tesirli bir savunma aracı olabilir” dedi.
