Parkinsonun sessiz tetikçileri… Korkutan hastalığa şifa olan yöntemler
Parkinson hastalığı, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen, hareket bozukluklarına yol açan nörodejeneratif bir rahatsızlık olarak biliniyor. Lakin son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, bu hastalığın yalnızca genetik ya da çevresel faktörlerle değil, günlük beslenme alışkanlıklarımızla da yakından bağlı olabileceğini gösterdi. Bilhassa çok işlenmiş besinler, şekerli içecekler ve birtakım katkı hususları, Parkinson’un sessiz tetikçileri olarak karşımıza çıktı.
Uzmanlar, bu besinlerin beyin sıhhati üzerindeki yıkıcı tesirlerine dikkat çekerek, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının değerini vurguladı.
AŞIRI İŞLENMİŞ BESİNLER: BEYNİN GÖRÜNMEZ DÜŞMANI
Çin’deki Fudan Üniversitesi’nden Prof. Dr. Xiang Gao liderliğinde yürütülen bir araştırma, çok işlenmiş besinlerin Parkinson hastalığının erken belirtilerini tetikleyebileceğini ortaya koydu.
Neurology mecmuasında yayımlanan bu çalışma, 43 bin kişi üzerinde 26 yıl boyunca yapılan takip sonucunda, şekerli gazlı içecekler, cips, endüstriyel pastalar ve hazır besinler üzere eserlerin nizamlı tüketiminin, Parkinson’un erken semptomlarını 2,5 kat artırabileceğini gösterdi.
Katılımcılar, uyku bozuklukları, koku alma yeteneğinde azalma, depresif belirtiler ve beden ağrıları üzere erken Parkinson işaretleri açısından değerlendirildi.
Prof. Gao, “Bu besinler, düşük besin bedeli ve yüksek katkı unsuru içeriğiyle beyindeki dopamin üretimini olumsuz etkiliyor. Sağlıklı beslenme, nörodejeneratif hastalıklara karşı bir kalkan olabilir” dedi.
HAVA KİRLİLİĞİ VE BESLENME: ÇİFT TARAFLI TEHDİT
Beslenmenin yanı sıra çevresel faktörler de Parkinson riskini artırdı. Kaliforniya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Beate Ritz, hava kirliliğinin beyindeki dopamin düzeylerini düşürerek Parkinson’u tetikleyebileceğini belirtti.
Environmental Health Perspectives mecmuasında yayımlanan bir çalışma, uzun müddetli hava kirliliğine maruz kalan bireylerin Parkinson’a yakalanma riskinin %9 daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Ritz, “Genetik yatkınlığı olan bireylerde, makus beslenme ve hava kirliliği birleştiğinde risk üç katına çıkabilir” ikazında bulundu. Bu bağlamda, antioksidan açısından varlıklı besinlerin tüketilmesi, çevresel toksinlerin ziyanlarını azaltmada kritik bir rol oynadı.
BAKLA: UMUT MU, RİSK Mİ?
Parkinson tedavisinde sıkça tartışılan bir başka besin ise bakla. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry’de yayımlanan bir çalışmaya nazaran, bakla, L-DOPA içeriği sayesinde motor semptomları süreksiz olarak hafifletebildi. Fakat İngiltere’deki King’s College London’dan Prof. Dr. Andrew Lees, baklanın denetimsiz tüketiminin riskli olduğunu vurguladı:
“Bakla, doğal bir L-DOPA kaynağı olsa da, dozajın ayarlanması sıkıntı. Bilinçsiz tüketim, bilhassa G6PD eksikliği olan bireylerde önemli sıhhat problemlerine yol açabilir.”
Beslenme uzmanı Prof. Dr. Jane Muir ise, taze bakla filizlerinin L-DOPA açısından daha varlıklı olduğunu, lakin tüketim öncesi genetik test yapılmasını önerdi.
SAĞLIKLI BESLENME: PARKİNSON’A KARŞI BİR KALKAN
Uzmanlar, Parkinson riskini azaltmak için Akdeniz tipi beslenmeyi önerdi.Uzmanlar; Bol zerzevat, meyve, tam tahıl, balık ve kuru yemiş içeren bu diyetin, hem kalp-damar hastalıkları hem de nörodejeneratif hastalıklar için ülkü olduğunu belirterek, “Lifli besinler, kabızlık üzere Parkinson’un sık görülen semptomlarını hafifletirken, D vitamini açısından varlıklı besinler beyin sıhhatini destekliyor” dedi.
Ayrıca, E vitamini içeren koyu yeşil yapraklı sebzeler, ceviz ve fındık üzere yağlı tohumların, Parkinson’un tesirlerini azalttığına dair araştırmalar da mevcut.
D VİTAMİNİ VE KAHVE: HAMİ ETKİLER
Son araştırmalar, D vitamini eksikliğinin Parkinson riskini artırabileceğini gösterdi.
Sağlık rehberine nazaran, güneş ışığı yahut desteklerle kâfi D vitamini alımı, hastalığın seyrini olumlu tarafta etkileyebilir. Tıpkı halde, kahve tüketiminin Parkinson’a karşı esirgeyici bir tesiri olduğu biliniyor. Lakin fazla kahve, sonluluk ve uykusuzluk üzere yan tesirlere neden olabileceği için ölçülü tüketim önerildi.
UZMANLARDAN DAVET: ŞUURLU BESLENME ŞART
Bilimsel datalar ve uzman görüşleri, Parkinson’un yalnızca genetik bir hastalık olmadığını, beslenme ve çevresel faktörlerin de büyük bir rol oynadığını ortaya koydu.
Prof. Dr. Gao, “Bugün yaptığımız beslenme seçimleri, yarının beyin sıhhatini şekillendiriyor” diyerek bireyleri taze, işlenmemiş besinlere yönelmeye çağırdı.
Parkinson’un sessiz tetikçilerine karşı en tesirli silahın, şuurlu ve istikrarlı bir beslenme nizamı olduğu bir kere daha kanıtlanmış durumda.
Sağlıklı bir gelecek için sofranızdaki seçimlere dikkat edin; zira Parkinson’un sessiz tetikçileri, her lokmada gizleniyor olabilir.
