Milletin parasını yine buhar ettiler! Mehmet Şimşek’in ‘tasarrufu’ havada kaldı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Mayıs 2023’te kamuoyuna duyurduğu “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi” uygulanamadı ve amaçlar kâğıt üzerinde kaldı. Ekonomist Naki Bakır’ın Dünya Gazetesi’nde yayımlanan tahliline nazaran, kamunun tüketim harcamaları son bir yılda 404 milyar liraya ulaşarak yüzde 63’ün üzerinde bir artış gösterdi. Bu artış, enflasyon oranını aşarak tasarruf maksatlarının başarılamadığını açıkça ortaya koyuyor.
TASARRUF MAKSATLARI AKSİNE DÖNDÜ
Parasal sıkılaştırma siyasetlerinin başlatıldığı Temmuz 2023’ten itibaren enflasyonu düşürmek için iç talebin azaltılması hedeflenmiş olsa da, ne vatandaşlar tüketimde frene bastı ne de kamu harcamalarını kıstı. Bu durum, uygulanan siyasetleri etkisiz hale getirdi. Naki Bakır’ın tahliline nazaran, kamu yalnızca tüketim malı, materyal ve hizmet alımları için bir yılda 404,3 milyar lira harcadı. Bir evvelki yıl bu sayı 247,7 milyar lira düzeyindeydi. Böylelikle sadece bu kalemdeki artış oranı yüzde 63,3’e ulaştı.
TÜFE’ye nazaran 12 aylık ortalama enflasyonun yüzde 48,73 olduğu bu devirde, kamu tüketim harcamalarındaki gerçek artış ise yüzde 9,8 olarak gerçekleşti.
GÜVENLİK HARCAMALARI 141 MİLYAR, YEMEK SARFİYATLARI 59 MİLYAR LİRA
Kamunun tüketim harcamalarındaki en büyük artış savunma ve güvenlik kalemlerinde görüldü. Silah, araç, teçhizat ve mühimmat alımları bir yılda yüzde 146 artarak 141,6 milyar liraya yükseldi. Bu kapsamda silah, araç ve savaş ekipmanları için 73 milyar lira, işletme ve bakım sarfiyatları için 21 milyar lira, mühimmat için ise 17,6 milyar lira harcama yapıldı.
Kamu, son bir yılda yiyecek, içecek ve yem alımları için toplam 59,5 milyar lira bütçe ayırdı. Bu harcamaların 57,1 milyar lirası besin hususlarına, 1,2 milyar lirası içeceklere, 1,1 milyar lirası ise yeme ayrıldı.
KIRTASİYE VE GİYSİ HARCAMALARI DA YÜKSEK
Kırtasiye, ofis materyali ve yayın alımları için 26 milyar lira harcayan kamu, klasik kırtasiye eserleri olan kalem ve silgi üzere gereçlere 6,3 milyar lira, broşür ve evrak baskıları için ise 16,8 milyar lira ödedi.
Giyim, kuşam ve spor gereci alımlarında ise yüzde 66’yı aşan bir artışla toplam 14,1 milyar liralık harcama yapıldı. Bu ölçünün büyük kısmı olan 12,4 milyar lira giyecek kalemine giderken, spor kıyafetleri ve törensel materyaller de bu harcamalara dahil edildi.
ENERJİ HARCAMALARI 112,8 MİLYAR LİRAYI BULDU
Kamunun güç harcamaları da dikkat cazibeli düzeylerde gerçekleşti. Sadece elektrik sarfiyatı bir yılda 56,4 milyar liraya ulaştı. Doğalgaz, kömür, tüp gaz üzere öteki yakıtlar için 26,6 milyar lira, araçlar için akaryakıt ve gibisi unsurlara ise 26 milyar lira harcandı. Böylelikle toplam güç sarfiyatı 112,8 milyar lirayı aştı.
TIBBİ VE ÖZEL GEREÇ ALIMLARI ARTIYOR
Tıbbi gereç ve ilaç alımları için bir yılda 9,4 milyar lira, laboratuvar ve kimyasal materyal masrafları için ise 3,4 milyar lira harcama yapıldı. Hayvan alımı, bakımı ve öteki özel alımlarla birlikte bu kalemdeki toplam masraf 16 milyar lirayı geçti.
KAMUDA TASARRUF PAKETİ NE VAAT ETMİŞTİ?
Geçen yıl kamuoyuna açıklanan ve üç yıllık bir periyodu kapsayan Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi’nde şu temel maksatlar belirlenmişti:
Yeni bina alımı ve imali (deprem hariç) 3 yıl boyunca durdurulacaktı.
Araç alımı ve kiralama 3 yıl boyunca yapılmayacaktı.
Toplu taşıma olan yerlerde servis hizmetleri kaldırılacaktı.
Kamuda sırf emekli olanlar kadar yeni istihdam yapılacaktı.
Yurt dışı vazifeler, promosyonlar, plaket ve takvim dağıtımları sınırlandırılacaktı.
Mal ve hizmet alımlarında yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 kesinti hedeflenmişti.
Ancak son bir yıllık bütçe gerçekleşmeleri, bu amaçların büyük ölçüde hayata geçirilemediğini ve kamu harcamalarında önemli bir tasarruf sağlanamadığını gösteriyor.
