İlber Ortaylı’dan gençlere ‘tarikat’ uyarısı: Uzun boylu gitmez
Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi’nin uyumunda, Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) mesken sahipliğinde, Kocaeli Valiliği ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin dayanaklarıyla dün başlayan Marmara Meslek Fuarı (MARMARAKAF) bugün de devam etti. İzmit’teki Kongre Merkezi’nde düzenlenen aktiflikte, tarihçi, akademisyen ve müellif Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Sezer Şener Komsuoğlu’nun moderatörlüğünde ‘Meslek Seçimi’ başlıklı bir söyleşi gerçekleştirdi.
“KABİLİYETİNİZ OLMAYAN YERLERE SULANMAYIN. HEM ETRAFI HEM DE KENDİNİ DAĞITIRSIN”
Öğrencilere tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Ortaylı, “Kurallara uyacaksınız. Kurallara uyma da şudur; düzgün bir seçim yapmak için birtakım şeylere dikkat etmeniz gerekiyor. Kuralın biri şu; kabiliyetiniz olmayan yerlere sulanmayın; bu kadar açık. Bunun sonu yoktur; çok bedbaht olursunuz” dedi. Nefesli saz çalmaya merak sardığını lakin Türk bestekar ve eğitimci İlhan Usmanbaş’ın kendisine “Senin kulak kapasiten bu işe müsait değil” dediğini anlatan Ortaylı, “Kabiliyetsiz olduğun halde mesela bizde olduğu üzere bir yere orkestra üyesi olarak girersin lakin sonunda mesleğinde er yahut geç fire verirsin ve bedbaht olur. Hem etrafı hem de kendini dağıtırsın” diye konuştu.
“ÜÇ KAĞITLA BİR YERE GİREN ÇOCUKLARIN İSTİKBALİ OLMAZ”
Üniversitelerde uzun müddettir yolsuzluk yapıldığını belirten Prof. Dr. Ortaylı, “Üniversitelerimizde maalesef çok uzun bir vakitten beri yolsuzluk yapıldı. Yani imtihanların test geçişinde kimileri hak etmedikleri yere girdiler. Bu artık bir sır değil. Bu işi böyle yöneten ÖSYM Başkanı bile mahkum oldu. Sonra nasıl olduysa o indirildi, çıkarıldı, çıktı o beni alakadar etmez. Mahkeme kararı var; kesin. İftira atmıyorum. Bu türlü üç kağıtla bir yere giren çocukların istikbali olmaz; er yahut geç fire verirler; etrafı dağıtırlar. Meslek seçimi bu. ‘Ben bunu yapacağım’ diye bir şey yok. Bu çok açık bir şey. Ortada şöyle bir laf dolaşıyor; ‘İşçinin çocuğu emekçi mi kalacak?’ Kalır. Kabiliyetli ise mühendis olur. Daha kabiliyetliyse genel müdür de olur; olmazsa hamal olur. Personel bile olmaz; yetişmiş eleman olmaz; hamal olur. Bunda şaşılacak bir şey yok. Savcının çocuğu savcı olacak demek değil; gardiyan da olabilir. Hakikat ki işini yapması lazım o başka lakin herkes her şeyi yapamaz. 5 kardeşin 5’i bile birbiriyle birebir kabiliyette değil; bunu unutmayın. Bu türlü bir sistem olmaz; bunu başınızdan çıkarın. ‘Efendim ben bunu niçin yapamıyorum?’ Yapamıyorsun; olmuyor; bitti” dedi.
“BUNUN SONU TÜRK TOPLUMU İÇİN FELAKET OLUR”
Öğrencilere tavsiyelerine ve ikazlarına devam eden Ortaylı, şöyle konuştu:
“Benim çocuğum bilmem nereyi ne puanıyla kaybetti, almadılar. İşte müdüre para verseymişsin bir otomobil alırlar’ imiş. Bu Türkiye’de çok yaygındır. Versen ne olacak; girse ne olacak? Öbürü kayacak senin yüzünden. Yani senin çocuğunun girdiği yerden öteki biri aşağı kayıyor. Yani ‘Yolsuzluk yaparak da gelsem nimettir’ düşünüyor; toplum sakat. Bunlarda vicdan muhasebesi ve yöntem yok. Çok farklılık bu. İngiliz toplumunda, Alman toplumunda yordama uyuluyor. Anası çocuğa diyor ki ‘Bu okul böyledir fakat bu türlü imkanı var; bu olmuyor, sen buna da girersen olursun’ diyor. Pekala olur. Zira bir toplumda ustabaşının bazen mühendisten daha çok işe yaradığı baki. ‘Efendim ben artık bu tahsili yaptım; sevmedim.’ Olabilir. Beşerler evliliği bile değiştiriyorlar; günah değil. Yapamadığın, götüremediğin takdirde dağıtıyorsun. Yani bu türlü bir şey yok. Kimi dinlerde yasak olan boşanmalar vardı; biteli yıllar oldu. Hasebiyle ikincisini tahsil edersin; imkanlar vardır. Öteki yola gidersin fakat hiçbir vakit kaçak yolla bir yere girmeyi, partilere, tarikatlara, şu, bu mezhep kümesine, şu, bu cemiyete güvenerek bir yerlere sızmaya, hele hele akrabalık ve hemşirelik yoluyla hiç tevessül etmeyin; sonu kokar; uzun uzunluklu gitmez. Yalnızca etrafınızı tarumar edersiniz. Bugün Türkiye’de maalesef, bugüne has bir şey değil bu, vahim bir nepotizm var. Yani 82 vilayetin 82 sayısını çok kolay unutuyorlar. Bu türlü 2-3 vilayete yükleniyorlar. Bu gerçek değil; bunun sonu Türk toplumu için bir felaket olur. Zira Türkiye toplumunun tarihi kuruluşu ve oluşumu, bölgeciliğe ve sınıfçılığa alışılmamıştır. Yani ‘Sınıflar yok’ demek değil. Varlıklı olur, yoksul olur. Elinde iktidar olan olur natürel olan olur. Bu öbür.”
“PARA KAZANACAĞIM DİYE MESLEK SEÇİLMEZ”
Meslek seçimi konusunda ikazlarını sürdüren Prof. Dr. Ortaylı, “Hepiniz sanayi mühendisi olmaya kalkmayın. İnşaat mühendisi de var; öteki şey öğrenecek adam da var. Para kazanacağım diye sanayi mühendisi olunmaz. ‘Efendim ben avukat olacağım; işleteceğim.’ Öyle herkes avukat olmaz; o ayrı bir şeydir; onu bilen yapar. Aksi takdirde 400 hukuk fakülteniz olur; çıkan cahilleri kimse işe alamaz. Bütün avukatlara yeşil pasaport verirsen skandal olur. Yeşil pasaportun işlevi kalmaz şimdiki adliye bakanının yaptığı üzere. Bunlar, bir toplum için sonuç değildir. Bu tip yan yola sapmalar hiçbir vakit sizi açmaz. Yani uyarak saparsanız siz batarsınız. Sizin hayatınız altüst olur” dedi.
“BİR İNSAN YAPTIĞI İŞİ BİLMEK ZORUNDA”
İnsanın yaptığı işi bilmesi gerektiğini vurgulayan Ortaylı, “Bir adam ‘Benim pekala biyolojiye veyahut matematiğe başım eriyor’ derken kalkıp mühendisliği illa kural koşarsa kendisine o da kusur yapar. Para kazanacağım diye makine mühendisliğine aklı çok eren bir adamın falanca kola girmesi güzel değildir. Hepiniz işletmeci oluyorsunuz; ne olduğunu biliyor musunuz? Memnun olacak mısınız? Bir insan yaptığı işi bilmek zorunda; bilirsen kazanırsın; bu kadar açık. 50 tane tarih kısmı açılmaz; açıldıysa da gidilmez. ‘Lise çocuklarına tarih öğreteceğim’ demek şarlatanlıktır; bunu anlatamıyoruz. Yani ‘Açmayın’ diyoruz zira tarih bilim değildir lakin bilimin üstünde bir şeydir. İçinde bilim, formül, metot vardır; bilimin üstünde bir imaj vardır. Bir çocuğun bunu kavraması için 16 yaşını geçmesi ve bir birikimi lazım” diye konuştu.
MESLEK SEÇİMİ İLE İLGİLİ TAVSİYELERDE BULUNDU
Meslek seçimi konusunda öğrencilere tekliflerde bulunan Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Önce bir kez lisan öğreneceksiniz. Amerikalı bile olsanız öğreneceksiniz. Zira İngilizce’den öbür hiçbir şey bilmeyen Amerikalı, hödüktür; istikbali kıttır; hiçbir işe yaramaz. Amerika’da yanlışsız dürüst sekreterlik bile yapamaz. Çok açık bir şeydir bu. İkincisi coğrafya öğreneceksiniz; o denli coğrafya bilmeyen okumuş, yazmış insan olmaz. Türkler coğrafya bilmez. Son vakitte bu olaylar çatladı, patladı; Türklerin hatta müellif geçinenlerin coğrafya bilmediklerini anladık. Tarih de bileceksiniz zira kimi şeylerin ezber yaşı vardır. 20 yaşından sonra piyanist olup nota, solfej öğrenemeyeceğiniz üzere 20 yaşından sonra tarih okuyup kronoloji falan da öğrenemezsiniz; Türkler kronoloji bilmez. Milattan öncesiyle, milattan sonrasını kademelendirmekte sorun çekerler. Bunlar çok kaidedir. Herkes için gerekli şeyler. Bunlar yapılacak ve girdiğiniz mesleği severek okuyacaksınız” dedi.
