Gıda enflasyonu fren yapmıyor! Operasyonlar dar gelirliyi vurdu
19 Mart’ta İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının akabinde tutuklanması ve İBB için ard arda bugüne kadar gelen operasyonların neden olduğu belirsizlik ve güvensizlik Türkiye’den 50 milyar dolar sıcak paranın kaçışına neden olurken, piyasa enflasyon beklentisini artırdı ve tırmanan besin fiyatlarına isyanlar duyulmaz oldu.
Gıda fiyatlarında yaşanan artış nisan ayında da orta vermeden devam etti. Besin fiyatları nisanda bir evvelki aya nazaran yüzde 1,7 oranında arttı. Son 59 aydır aralıksız olarak artan besin fiyatlarında, yılın birinci dört ayında toplam yüzde 15,6 oranında artış oldu, yıllık artış ise yüzde 53,5 oldu. Nisan 2025 itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlar ise bir evvelki 12 ayın ortalamasına nazaran yüzde 65,1 oranında arttı.
Bu 59 aylık periyotta besin fiyatları 17 katı arttı. Besin fiyatlarındaki bu aralıksız artış Haziran 2020’de 100 liraya alınan bir sepet besin unsurunun bugün1.882 liraya alınabilir hale getirdi.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın araştırmasına nazaran Türkiye’nin, içinde bulunduğu ve ne vakit sona ereceği iddia edilemeyen enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana besin fiyatları yüzde 1.187 oranında arttı. Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için vatandaşlar bu yıl ocak ayında 1.159 lira, şubat ayında 1.185 lira, martta 1.265 lira ve nisanda ise1.287 lira ödemek zorunda kaldılar.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın fiyatlarını Türkiye’nin büyük bir kısmında yaygın şubeleri bulunan zincir marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel besin hususundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Nisan 2025 sonuçları açıklandı.Araştırmada şöyle denildi:
“Yüksek enflasyon sürecinin en ağır faturasını besin fiyatları yüzünden ücretliler, dar gelirliler ve fakirler ödemeye devam ediyor. Sabit gelirli vatandaşlar bu faturayı, besine daha fazla para ayırabilmek için, eğitim, sıhhat, giysi, barınma ve gibisi öteki temel gereksinimlerine yönelik harcamalarını kısarak ödüyorlar.
Gerek besin fiyatlarında gerekse de genel enflasyon oranlarında yıllık olarak baz tesiriyle yaşanan düşüşler, fiyatların, hasebiyle hayat pahalılığının azaldığı manasına gelmiyor. Tersine fiyatlar, artış oranı evvelki aylara nazaran azalsa da artmaya devam ediyor. Başka bir sözle suratı düşse bile sabit gelirlilerin, kazandığı aylık ve fiyatların satın alma gücü azalıyor ve fakirleşme süreci devam ediyor.
Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanlarının fiyatlarında yüzde 881,5 oranında artış yapıldı. Öteki bir tabirle kelam gelimi Eylül 2021’de 100 lira olan ortalama kamu çalışanı fiyatı Nisan 2025 itibariyle 982 lira seviyesine çıktı. Fiyatlarındaki artış besin fiyatlarındaki artışı bile karşılamaya yetmeyen kamu çalışanlarının alım gücü besin fiyatlarına karşı erimeye devam ediyor. Gerçekten bu yıl ocak ayında kamu çalışanlarına geçmiş enflasyon farkı hariç yapılan yüzde 6 oranındaki toplu mukavele artırımının tamamı daha birinci iki aydında eridi. Çalışanlar mart ayından itibaren devletten alacaklı pozisyonuna geldi.
Birleşik Kamu-İş’in besin fiyatları endeksine nazaran Nisan ayında yağ ve zerzevat kümeleri dışındaki tüm harcama kümelerinde fiyatlar değişik oranlarda arttı.
SEBZE MEYVE FİYATLARI 1 YILDA YÜZDE 146 YÜKSELDİ
Ekmek-pirinç-un-bulgur harcamaları nisanda, bir evvelki aya nazaran yüzde 0,9 oranında artarken, et ve balık kümesi harcamalarında yüzde 4,4 oranında yükseliş oldu. Meyve fiyatlarının yüzde 7,7 oranında yükseldiği nisanda zerzevat fiyatlarında ise bir evvelki aya nazaran yüzde 2,4 oranında düşüş kaydedildi.
İlk dört ayda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatlarında ortalama yüzde 7,2, beyaz ve kırmızı et fiyatlarında yüzde 23, süt, süt eserleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 16,7 artış oldu. Meyve fiyatları yüzde 27, zerzevat fiyatları yüzde 21,8, bakliyat yüzde 8,4 ve başka işlenmiş besin fiyatları da yüzde 3,8 oranında yükseldi.
Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları bu yıl nisan ayında geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 42,5, et-balık fiyatları 31,1, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatları yüzde 32,9 oranlarında artış gösterdi. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 23,1 oranında zamlandı. Meyve fiyatları yüzde 145,7, zerzevat fiyatları ise yüzde 149,5 oranında yükseldi.
