Moldova’nın güneyinde özerk bir bölge olan Gagauzya’nın Rusya yanlısı başkanı Evghenia Gutul, 9 Nisan’da başşehir Kişinev’deki bir mahkeme kararıyla 30 gün müddetle mesken hapsine alındı. Gutul, 25 Mart’ta Kişinev Havalimanı’nda yolsuzluk suçlamalarıyla gözaltına alınmıştı. Suçlamalar, 2014’te büyük bir mali dolandırıcılıkla anılan ve şu anda yurtdışında yaşayan Ilan Shor ile temaslı.

Gagavuz Türklerinin seçtiği Lider Gutul gözaltına alındı! Türk Dünyası sessiz kalmamalı

Bu gelişme, Moldova ile Rusya ortasındaki diplomatik tansiyonu tekrar tırmandırdı. Kremlin idaresi, Gutul’un gözaltına alınmasını “siyasi bir linç” olarak değerlendiriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Aleksey Poliçuk, mevzuyu hem Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’na hem de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Daimi Kurulu’na taşıdıklarını açıkladı.

MOSKOVA’DAN SERT REAKSİYON VE DİPLOMATİK ATAK

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Moldova’daki gelişmeleri uluslararası kamuoyuna duyurmakta kararlı. Moskova, Gutul’a yönelik muamelenin yalnızca bir yargı süreci değil, birebir vakitte muhalif seslere karşı yürütülen siyasi baskının bir kesimi olduğunu savunuyor. Yetkili Poliçuk, ülkedeki bağımsız medya kuruluşlarının gaye alındığını, Rusça konuşan azınlıkların sistematik formda baskı altında tutulduğunu ve muhalefete yönelik yıldırma siyasetlerinin artık sıradan hale geldiğini belirtti.

Özellikle Rusya ile daha yapan bağlar kurulmasını savunan siyasetçiler, bu baskıdan en çok etkilenenler ortasında gösteriliyor. Gutul’un Kremlin ile yakın bağlantıları bilinirken, Moldova hükümeti onun telaffuzlarını ülkenin batı ile entegrasyon sürecine ters buluyor.

Moldovya Romanya ile birleşirse Gagavuzya bağımsızlık ilan edebilir. 3. Dünya Savaşı arefesinde Balkanlarda son raunt

SEÇİM SONRASI GERGİNLİK TIRMANDI

Gagauzya’da 2023 yılında yapılan seçimlerde Gutul, Ilan Shor’un desteklediği blokla birlikte başkanlık yarışını kazandı. Lakin Moldova merkezi hükümeti seçim sonucunu tanımayı reddetti. Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Gutul’un yasal olarak atanmasını engelledi. Bunun üzerine Gagauzya’da kitlesel protestolar düzenlendi ve bölgesel parlamento Gutul’un ardında durdu.

Bu süreç, Moldova’daki etnik, siyasi ve jeopolitik fay sınırlarını daha da besbelli hale getirdi. Ülke yönetimi Avrupa Birliği ile yakınlaşırken, Gagauzya ve Transdinyester üzere özerk bölgeler Rusya ile daha sıcak bağlar talep ediyor. Bu çelişkili yönelimler, Moldova’nın iç siyasetinde kırılgan bir istikrar yaratıyor.

NATO, Rusya’yı Baltık ülkeleriyle tehdit ediyor. Gerekirse Moldova’dan asker çıkaracağız

TRANSDİNYESTER GÖLGESİ VE ARTAN KAYGILAR

Rusya’nın Gutul konusundaki yansısı, Moldova üzerindeki tesirini kaybetmeme eforunun bir kesimi olarak da görülüyor. Bilhassa Transdinyester problemi, iki ülke ortasındaki en kritik başlıklardan biri olmaya devam ediyor. Transdinyester, 1990’lı yıllardan beri Moldova’nın merkezi otoritesinden bağımsız hareket ediyor ve bölgeye yerleştirilmiş Rus askerleri hâlâ varlığını sürdürüyor. Moskova ise bu bölgedeki etnik Rus nüfusun haklarını korumak mazeretiyle burada nüfuz sahibi olmayı sürdürüyor.

Batılı ülkeler ise Moldova’nın egemenliğine yönelik mümkün tehditler karşısında kaygılı. Kremlin’in Gutul’a dayanağı, Rusya’nın Moldova üzerindeki tesirini artırmaya çalıştığı tarafındaki yorumları da beraberinde getiriyor. Avrupa Birliği ise Moldova’yı demokratikleşme ve ıslahat sürecinde desteklemeye devam ediyor.

Transdinyester sorunu nasıl ortaya çıktı?

SİYASİ SULAR DURULMUYOR

Gagauzya’daki kriz, yalnızca Moldova’nın iç problemi değil, birebir vakitte Rusya ile Batı ortasındaki nüfuz uğraşının de bir yansıması. Evghenia Gutul’un mesken hapsine alınması, bölgedeki istikrarları daha da karmaşık hale getirdi. Önümüzdeki günlerde hem ulusal hem de milletlerarası arenada bu olayın yankılarının devam etmesi bekleniyor. Bilhassa Moskova’nın diplomatik teşebbüslerinin, Moldova idaresi üzerindeki baskıyı artırması mümkün.