Deprem korkusu yeniden canlandı! Çocuklarda ruh sağlığına dikkat
Dr. Öğr. Üyesi Bülent Tansel, hem yetişkinler hem de çocuklar için uygulanabilir teklifleri paylaştı.
23 Nisan’da İstanbul’da meydana gelen zelzele, fizikî bir yıkıma neden olmasa da toplumda zelzele korkusunu tekrar gündeme gelirken, Bülent Tansel, ruhsal dayanak formüllerini ehemmiyetine dikkat çekti.
Deprem endişesiyle başa çıkmak için bilgi edinmek kıymetli diyen Tansel, bireylerin yaşadığı en temel hissin belirsizlik ve denetim kaybı olduğunu belirtti.
“PSİKOLOJİK HAZIRLIK, TRAVMATİK GERİLİM REAKSİYONLARININ KRONİKLEŞMESİNİ AZALTIR”
Tansel, zelzele öncesinde yapılan hazırlıkların sadece fizikî değil, tıpkı vakitte zihinsel dayanıklılığı da artırdığını belirterek, “Acil durum planı hazırlamak, çıkış yollarını belirlemek, sarsıntı çantası oluşturmak ve tertipli tatbikatlar yapmak, bireyin kendini daha hazırlıklı ve güçlü hissetmesini sağlar” tabirlerini kullandı.
Yüksek gerilim anlarında bireylerin “savaş-kaç-donakal” reaksiyonları verebildiğini belirten Tansel, nefes denetimi ve içsel telkinlerin bu süreçte tesirli olduğunu söz ederek, “Derin nefesler almak, beyne tehlikenin geçtiği sinyalini verir ve kalp ritmini istikrarlar. Kişi kendine ‘Hazırlıklıyım, sakin kalmalıyım’ diyerek yönlendirme yapabilir” formunda konuştu.
ÇOCUKLARDA ZELZELE KORKUSUNU ÖNLEMENİN YOLLARI
Çocukların sarsıntısı anlamakta ve hislerini tabir etmekte zorlandığını belirten Tansel, bu nedenle onlara yaşlarına uygun ve gerçekçi bir biçimde yaklaşılması gerektiğini vurgulayarak, “Çocuklara ‘korkmak olağandır ancak biz hazırlıklıyız ve birlikteyiz’ üzere bildiriler verilmeli. Sarsıntıdan kaynaklı endişeyi bastırmak yerine paylaşmak çok değerli. Bu cins sözler hem inanç verir hem de hislerini anlamlandırmalarına yardımcı olur” açıklamasında bulundu.
Çocukların sarsıntıyla ilgili kaygılarını oyun ve sanat yoluyla dışa vurabildiğini belirten Tansel, şu tekliflerde bulundu:
“Güvenli alanlar oluşturmayı öğretin.
Tatbikatları oyunlaştırarak öğretici hâle getirin.
Duygularını tabir etmeleri için fotoğraf ve öykü sistemlerini kullanın.
Yaşadıkları kaygılarını hikâyeleştirmeleri, fotoğraflar ve oyunlarla hislerini söz etmelerini sağlamak, iç görü geliştirmelerine ve farkındalık oluşturmalarına yardımcı olur.
Tansel, ebeveynlerin kendi telaşlarını çocuklara direkt yansıtmamaları gerektiğini vurgulayarak şu tabirleri kullandı:
“Çocuklar, etraflarından çok etkilenir. Bu nedenle kriz anında sakin kalan bir ebeveyn, çocuğun duygusal istikrarını de korur. Bu sürecin sağlıklı biçimde atlatılabilmesi için birinci adım, hislerin bastırılmadan tabir edilmesidir. Bireyler yaşadıklarını anlatma, paylaşma, yazıya dökme üzere yollarla hislerini dışa vurmalıdır.”
“DEPREM SONRASI TRAVMA BELİRTİLERİNİ TANIYIN”
İstanbul Gelişim Üniversitesi Psikoloji Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Bülent Tansel, yetişkinlerde sık görülen belirtilerin başında uykusuzluk, iştahsızlık, huzursuzluk, dikkat dağınıklığı ve suçluluk hissinin geldiğini söyledi. Çocuklarda ise alt ıslatma, parmak emme, kâbuslar, ayrılık derdi ve oyunlarda zelzele temalarının gözlemlenebileceğini belirterek, “Bu belirtiler doğal bir sürecin modülü olabilir lakin uzun sürerse kesinlikle uzman takviyesi alınmalıdır” dedi.
Özellikle çocuklara yönelik düzenlenecek psiko-eğitsel küme çalışmalarının, hislerin söz edilmesi ve manalandırılması açısından büyük yarar sağlayacağını belirten Tansel, bu çeşit kümelerde çocukların yalnız olmadıklarını fark ettiklerini ve duygusal olarak rahatladıklarını söyledi.
