Bilim, Kanal İstanbul’a isyan etti: Deprem olmadan bile hareket halinde

İstanbul’un 6,2 büyüklüğündeki sarsıntıyla sarsılması ve Sazlıdere’deki çalışmaların hızlanması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “çılgın proje” olarak tanıttığı Kanal İstanbul’u yine tartışmaya açtı.

Cumhuriyet’ten Şeyda Öztürk’ün haberine nazaran uzmanlar, projenin sarsıntı riskini artıracağını, su kaynaklarını tehlikeye atacağını ve İstanbul’u afet anında ulaşılmaz bir ada haline getireceğini vurguluyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yayımladığı “Kanal İstanbul-Çok Disiplinli Bilimsel Değerlendirme” kitabı, Ocak 2020’de onaylanan Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) raporunun eksikliklerini ortaya koyarak projeye karşı bilimsel bir manifesto niteliği taşıyor.

“CAN KAYBI DRAMATİK BOYUTLARA ULAŞACAK”

Bilim Akademisi Kurucu Üyesi ve yerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, Kanal İstanbul’un sarsıntı riskini artıracağına dair çarpıcı ikazlarda bulundu. Görür, bilhassa Küçükçekmece Gölü ile Marmara Denizi ortasındaki bölgenin yüksek sıvılaşma riski taşıdığını belirtti. “Olası bir zelzelede bu çökeller sıvı üzere davranarak Kanal İstanbul ve etrafındaki yapılarda çökme, oturma ve dönme üzere hasarlara yol açacak.” diyen Görür, bölgedeki heyelan riskine de dikkat çekti. “Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri ortasında ağır heyelan zonları var. Bu alanlar sarsıntı olmadan bile hareket halinde. Beklenen Marmara sarsıntısı, kıta sahanlığındaki fayları ve karadaki heyelan zonlarını tetikleyecek.” dedi.

Görür, Kanal İstanbul’un İstanbul’u bir ada haline getireceğini ve afet idaresini imkânsız kılacağını vurguladı: “Proje, yapı ve nüfus yoğunluğunu artırarak zelzele riskini katlayacak. Sarsıntıda köprü ve tüneller hasar görürse, Trakya ya da Anadolu’ya ulaşım kesilecek. Acil müdahale yapılamayacak ve can kaybı dramatik boyutlara ulaşacak.”

ÇED RAPORU EKSİK

İBB Bilim Kurulu üyesi deprembilimci Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, ÇED raporunun yetersizliklerini eleştirdi. Raporda, sarsıntı yahut tsunami durumunda “kanalın kapatılması” dışında hiçbir tedbire yer verilmediğini belirten Eyidoğan, “Kanal İstanbul’un 2019’daki varsayımı maliyeti 75 milyar TL. Bu kaynak, İstanbul’un zelzele riskini azaltmak için kullanılmalı. İstanbul’un önceliği çılgın projeler değil, sarsıntıya sağlam bir kenttir.” dedi.

TÜBA ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Derin Orhon ise Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, projenin İstanbul’a ziyan vereceğini savundu. “Kanal İstanbul’un hiçbir yararı yok, tersine büyük riskler taşıyor.” diyen Orhon, Sazlıdere Barajı etrafındaki TOKİ konutlarının su toplama havzasını tehdit ettiğini belirtti. “Bu bölgedeki nüfus artışı, su talebini artıracak. İstanbul’un ne nüfus artışına ne de su kaynaklarının kaybına tahammülü var. Su havzalarını yok eden bir proje kabul edilemez.” diye konuştu.

SAZLIDERE’DE ÇALIŞMALAR HIZLANDI

Kanal İstanbul projesine karşı çok sayıda dava açılmış olsa da, Sazlıdere Barajı etrafında inşaat faaliyetleri sürat kazandı. İstanbul’un kıymetli su havzalarından biri olan bölgede TOKİ konutlarının yükselmesi, etraf ve su kaynakları üzerindeki baskıyı artırıyor. Uzmanlar, 17 farklı alanda 29 bilim beşerinin katkısıyla hazırlanan İBB raporunun, projenin çevresel ve depremsel risklerini ortaya koyan en kapsamlı çalışma olduğunu vurguluyor.