Alzheimer’ı erken fark etmek uykuda mı saklı? Uzmanlar anlatıyor

Uyku, beynin ve bedenin kendini yine inşa etmesi için kritik bir süreç. Bu sürecin içinde en kıymetli evrelerden biri de REM (Rapid Eye Movement) evresi.

REM evresi, hayallerimizin en ağır olduğu, beynin faal olduğu ve hafızanın pekiştiği periyodu kapsar. Fakat, bilimsel araştırmalara nazaran, REM evresine geçişte zorluk yaşamak, birtakım nörolojik rahatsızlıkların erken belirtisi olabilir. Bunlardan en değerlisi ise Alzheimer hastalığı.

REM EVRESİ VE BEYİNDEKİ ROLÜ

Uyku döngüsü, dört ana evreye ayrılır: hafif uyku, derin uyku, REM uykusu ve geçiş evresi.

REM evresi, uykunun yaklaşık %25’ini oluşturur ve en etkin evrelerden biri. Beyin bu devirde, hafızayı pekiştirmek ve öğrendiklerini organize etmek için çalışır. Tıpkı vakitte beden, kasları felç eder ve uyurken hareket etmeyi maniler.

Nörolog ve Alzheimer uzmanı Dr. Jennifer L. Miller, “REM evresi, beynin sağlıklı işleyişi için hayati bir rol oynar. Beyindeki nörolojik değişiklikler, bu evreye geçişin zorlaşmasına yol açabilir. Alzheimer hastalığı, ekseriyetle hafıza kaybı ve zihinsel bozulma ile tanınsa da, uykudaki anormallikler de bu hastalığın erken belirtilerinden biri olabilir” dedi.

ALZHEİMER VE UYKU MÜNASEBETİ: YAPILAN ARAŞTIRMALAR

Birçok bilimsel çalışma, uyku tertibinin Alzheimer ile kontağını araştırmakta.

2018’de yapılan bir araştırma, Alzheimer hastalığına sahip bireylerin REM uykusuna geçişte daha fazla zorluk yaşadığını gösterdi. Bu araştırmaya nazaran, REM evresinde yaşanan olağandışı değişiklikler, beynin Alzheimer’a bağlı olarak ziyan görmeye başladığını gösterebilir.

Uyku uzmanı ve “Why We Sleep” kitabının müellifi Dr. Matthew Walker, “Alzheimer hastalığının erken belirtilerinden biri, REM uykusundaki bozukluklardır. Beyindeki amiloid beta plakalarının birikmesi, beynin uykuya geçiş sistemlerini zorlaştırabilir. Bu, Alzheimer hastalığının başlangıç evresinde gözlemlenen bir durumdur” formunda açıklama yaptı.

UYKUSUZLUK VE REM EVRESİ MESELELERİ: ALZHEİMER’IN ERKEN UYARISI

Alzheimer, beynin amiloid beta ismi verilen proteinle zehirlenmesi nedeniyle gelişir. Bu protein birikintileri, beyin hücrelerinin bağlantı kurmasını pürüzler ve uzun vadede hudut hücrelerinin vefatına yol açar. Yapılan araştırmalar, amiloid beta plakalarının uyku nizamıyla de bağlantılı olduğunu ortaya koydu. Bilhassa REM evresinde yaşanan zorluklar, bu plakaların erken ihtar işaretlerinden biri olabilir.

Nöroloji profesörü Dr. Julia J. Cox, “Alzheimer’ı tetikleyen ana faktörlerden biri uyku bozukluklarıdır. REM uykusunda olağandışı değişiklikler yaşayan şahıslarda, amiloid beta düzeylerinin daha yüksek olduğu gözlemlendi. Bu, hastalığın erken evresinde beynin ziyan görmeye başladığını gösterir” diyerek, uyku nizamındaki bozuklukların ciddiye alınması gerektiğini vurguladı.

ALZHEİMER’A KARŞI KORUNMA: UYKU SİSTEMİNİ GELİŞTİRMEK

Uykusuzluk ve REM evresi problemleri, Alzheimer’ın erken belirtisi olabilirken, uyku kalitesini artırmak ve bu bozuklukları önlemek için birtakım tedbirler almak mümkün. Güzel bir uyku hijyeni, Alzheimer hastalığına karşı korunma noktasında değerli bir adım olabilir.

Dr. Walker, sağlıklı bir uyku nizamının Alzheimer’a karşı korunmada kıymetli bir rol oynadığını belirterek, “Uyku, beynin kendini yenilemesi için kritik bir süreç. Sistemli ve kaliteli uyku, beynin amiloid beta plakalarını temizlemesine yardımcı olabilir. Bu yüzden uyku hijyenine dikkat etmek, Alzheimer’a karşı korunmada birinci adımdır” diyerek, uyku alışkanlıklarının değiştirilmesinin kıymeti üzerine durdu.

REM EVRESİNE GEÇİŞTEKİ ZORLUKLAR, ALZHEİMER’IN ERKEN BELİRTİSİ OLABİLİR

Uykudaki anormallikler, Alzheimer hastalığının erken belirtilerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

REM evresine geçişte yaşanan zorluklar, beynin fonksiyonelliği ile ilgili kıymetli ipuçları sunabilir. Bu bağlamda, uyku nizamına dikkat etmek, beyin sıhhatini korumak ismine büyük kıymet taşır. Şayet bir kişi, REM evresine geçişte problemler yaşıyorsa yahut uyku kalitesinde bariz bozulmalar fark ediyorsa, bir nörolog yahut uyku uzmanı ile görüşmek erken teşhis ve tedavi için hayati değer taşıyabilir.

Alzheimer hastalığının erken periyotta fark edilmesi, tedavi sürecini başlatmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ismine büyük bir fırsat sunar. Bu yüzden, uyku sistemindeki değişiklikler ve REM evresine geçişteki zorluklar, göz gerisi edilmemeli.