Menenjit vakaları alarm veriyor! Hayat kurtaran yöntemi uzmanlar anlattı
Son devirde Türkiye’de ve dünyada menenjit olaylarında telaş verici bir artış gözleniyor. Beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bu önemli enfeksiyon hastalığı, erken teşhis edilmediğinde kalıcı hasarlara ve hatta mevte yol açabildi.
Uzmanlar, menenjitin belirtilerine karşı uyanık olunması ve aşıyla korunma sistemlerinin yaygınlaştırılması gerektiğini vurguladı.
MENENJİT NEDİR VE NEDEN ARTIYOR?
Menenjit, ekseriyetle viral yahut bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu, beyin ve omuriliği saran meninks zarlarının iltihaplanması.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün bilgilerine nazaran, Neisseria meningitidis (meningokok) bakterisi, dünya genelinde menenjit ve sepsisin en sık nedenleri ortasında yer alıyor. Türkiye’de son yıllarda bilhassa serogrup W-135’in sıklıkla tespit edildiği belirtiliyor; bu durumun Hac ve Umre ziyaretlerinden dönenlerden kaynaklanabileceği düşünüldü.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) datalarına nazaran, Afrika’nın “menenjit kuşağı” olarak bilinen Sahra altı bölgesinde Ekim-Haziran periyodunda salgınlar sıkça görülüyor. Fakat Türkiye üzere ılıman iklim bölgelerinde de sporadik olaylar artış gösterdi.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Daniel Salmon, “Küresel hareketlilik ve kalabalık hayat alanları, meningokok bakterisinin yayılımını hızlandırıyor. Aşı programlarının güçlendirilmesi kritik ehemmiyet taşıyor” dedi.
ALARM VEREN BELİRTİLER
Menenjitin belirtileri, yaş kümesine nazaran farklılık gösterse de çoklukla grip gibisi semptomlarla başlıyor ve süratle ciddileşiyor.
Çocuk Nöroloji Uzmanları, “Şiddetli baş ağrısı, fışkırır üslupta kusma, ense sertliği, şuur bulanıklığı, ışığa hassaslık ve ciltte solmayan kırmızı-mor döküntüler alarm sinyalleridir” ikazında bulundu.
Bebeklerde ise bıngıldakta şişlik, daima huzursuzluk, inleme usulü ağlama ve beslenmeyi reddetme üzere belirtiler dikkat çekti.
ABD’de yaşanan trajik bir hadise, hastalığın ne kadar süratli ilerleyebileceğini gözler önüne serdi.
Güney Carolina’da 14 yaşındaki sağlıklı bir genç olan William Hand, meningokok bakterisinin neden olduğu sepsise yenik düşerek saatler içinde hayatını kaybetti. Bu olay, erken teşhisin hayati kıymetini bir sefer daha hatırlattı.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Son yıllarda yapılan araştırmalar, bakteriyel menenjitin en tehlikeli çeşit olduğunu ve Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis ve Haemophilus influenzae bakterilerinin olayların yaklaşık %85’inden sorumlu olduğunu gösterdi.
The Lancet’te yayımlanan bir çalışma, meningokok menenjitinin bilhassa gençlerde ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde yüksek mortalite oranlarına sahip olduğunu ortaya koydu.
Çalışmada, erken antibiyotik tedavisinin mevt riskini %10-15 oranında azalttığı belirtildi. Ayrıyeten, Türkiye’de yapılan bir araştırma, meningokok serogrup W-135’in artışının, Hac ve Umre üzere kalabalık etkinliklere katılanlardan kaynaklanabileceğini öne sürdü.
TEDAVİ VE KORUNMA YÖNTEMLERİ
Bakteriyel menenjit tedavisinde erken müdahale kritik. Penisilin G, sefotaksim yahut seftriakson üzere antibiyotikler birinci tercih edilirken, penisiline dirençli hadiselerde üçüncü jenerasyon sefalosporinler kullanıldı.
Tedavi müddeti ekseriyetle 7 gün sürüyor ve hastalar ağır bakımda yakından izleniyor. Viral menenjit ise çoklukla daha hafif seyrediyor ve destekleyici tedavilerle düzgünleşiyor.
Korunmada en tesirli metot ise aşı. Türkiye’de meningokok aşıları, A, C, W135 ve Y tiplerine karşı müdafaa sağladı.
UZMANLARDAN DAVET: “AŞI HAYAT KURTARIR”
Son periyotta Türkiye’de 20-25 meningokok hadisesinin bildirildiği belirtiliyor; lakin uzmanlar, bunun bir salgın olarak değerlendirilemeyeceğini, mevsimsel dalgalanmaların kelam konusu olduğunu vurguladı.
Harvard Tıp Fakültesi’nden immünolog Dr. Sarah Fortune, “Menenjit aşıları, toplumu bu ölümcül hastalıktan müdafaada en güçlü silahımız. Aşı reddi, salgın riskini artırabilir” ihtarında bulundu.
Sağlık Bakanlığı’nın aşı takvimine menenjit aşısını eklemesi için davetler artarken, uzmanlar aileleri belirtiler konusunda şuurlu olmaya ve çocuklarını aşılatmaya çağırıyor. Erken teşhis ve aşı, bu sinsi hastalığa karşı en büyük kalkan.
NE YAPMALI?
Menenjit belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalı. Nöroloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanları, hakikat teşhis ve tedavi için multidisipliner bir yaklaşım sundu.
Nörologlar, “Hızlı müdahale, kalıcı hasar riskini azaltır” diyerek erken teşhisin değerini vurguladı.
