Bebekleri ölüme kadar götüren boğmacaya karşı uzmanlardan hayat kurtaran öneriler
Boğmaca (pertussis), bilhassa yenidoğan bebeklerde önemli teneffüs yolu enfeksiyonlarına yol açabilen, bulaşıcı ve hayati risk taşıyan bir bakteri hastalığı.
Sağlık Bakanlığı’nın yeni uygulamasıyla, gebelik periyodunda boğmaca aşısı artık rutin bağışıklama programına dahil edildi. Bu adım, bağışıklık sistemi şimdi gelişmemiş yenidoğanları, boğmaca üzere ölümcül olabilen hastalıklardan müdafaayı hedefledi.
Uzmanlar, anne adaylarına “Aşınızı geciktirmeyin!” davetinde bulunurken, hastalığın soğuk algınlığıyla karıştırılmaması gerektiği konusunda uyardı.
BOĞMACA: SOĞUK ALGINLIĞIYLA KARIŞTIRILAN TEHLİKE
Bordetella pertussis bakterisinin neden olduğu boğmaca, damlacık yoluyla kolaylıkla bulaşabilen bir hastalık. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine nazaran, her yıl dünya genelinde 20-40 milyon boğmaca hadisesi görülüyor ve yaklaşık 300 bin kişi, çoğunlukla çocuklar, bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetti.
Hastalığın bilhassa 6 aydan küçük bebeklerde ağır seyrettiğini belirten uzmanlar, “Boğmaca, başlangıçta burun akıntısı, hafif ateş ve öksürük üzere soğuk algınlığı belirtileriyle ortaya çıkıyor. Lakin, ikinci evrede şiddetli öksürük nöbetleri, nefes darlığı ve hatta kusma üzere önemli komplikasyonlar görülebiliyor. Yenidoğanlarda bu durum hayati risk taşıyor” dedi.
GEBELİKTE AŞILAMA: BEBEĞİN İLK KALKANI
Sağlık Bakanlığı, Nisan 2025 itibarıyla gebelik devrinde tetanoz ve difteri aşısına boğmaca aşısını da ekleyerek değerli bir adım attı.
Gebeliğin 27-36. haftaları ortasında uygulanan Tdap (tetanoz, difteri, aselüler boğmaca) aşısı, anneden bebeğe antikor geçişini sağlayarak yenidoğanı doğum sonrası birinci aylarda korudu.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Saad Omer, “Gebelikte Tdap aşısı, yenidoğanlarda boğmacaya karşı %90’a varan muhafaza sağlıyor. Bu, bilhassa aşı takvimi şimdi tamamlanmamış bebekler için kritik bir savunma” açıklamasında bulundu.
BİLİMSEL DATALAR NE DİYOR?
Son araştırmalar, boğmaca olaylarının %60’ının 6 aydan küçük bebeklerde görüldüğünü ve bu kümede hastalığın ağır bakım gerektirecek kadar önemli seyredebileceğini ortaya koydu.
İngiltere’de yapılan bir çalışmada, gebelikte Tdap aşısı yapılan annelerin bebeklerinde boğmaca kaynaklı hastaneye yatış oranlarının %91 oranında azaldığı belirlendi.
DSÖ’nün raporuna nazaran, gebelikte aşılama, boğmacaya bağlı bebek vefatlarını %85 oranında azalttı. Uzmanlar, aşının inaktif (ölü) bir aşı olduğunu ve gebelikte inançlı olduğunu vurguladı.
ANNE ADAYLARINA DAVET: “AŞINIZI GECİKTİRMEYİN!”
Boğmacanın bulaşma riski, bilhassa aile üyelerinden kaynaklandı. Araştırmalar, yenidoğanlara boğmacanın %32’sinin anneden, %15’inin babadan ve %20’sinin 4-19 yaş ortası kardeşlerden geçtiğini gösterdi. Bu nedenle, “koza stratejisi” olarak bilinen bir usulle, bebekle temas eden herkesin aşılanması önerildi.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Paul Offit, “Aile üyelerinin aşılanması, yenidoğanları müdafaada en tesirli yollardan biri. Gebeliğin ikinci yahut üçüncü trimesterinde yapılan aşı, bebeği doğumdan çabucak sonra muhafaza altına alıyor” dedi.
TOPLUM SIHHATİ İÇİN DEĞERLİ BİR ADIM
Boğmaca, aşıyla önlenebilir bir hastalık olmasına karşın, bağışıklığın vakitle azalması ve aşılanma oranlarının düşmesi salgın riskini artırdı.
Türkiye’de çocukluk çağı aşı takviminde boğmaca aşısı 2, 4, 6, 18. aylarda ve 4-6 yaşlarında uygulandı. Fakat ergenlik ve yetişkinlik periyodunda bağışıklığın azalması, hastalığın yayılımını kolaylaştırdı. Sıhhat Bakanlığı’nın gebelikte Tdap aşısını rutinleştirmesi, hem ferdi hem de toplumsal bağışıklığı güçlendirmeyi amaçladı.
Uzmanlar, anne adaylarının gebelik takiplerinde hekimleriyle aşı konusunu kesinlikle görüşmesini önerdi.
