Masum sanılan 3 besin zehir saçıyor! Sofralardaki sinsi düşmanlar
Günlük sofralarımızda yer alan kimi besinler, temiz görünümlerine karşın bedenimizde önemli sıhhat meselelerine yol açabildi.
Son bilimsel araştırmalar ve milletlerarası uzmanların görüşleri, işlenmiş şeker, trans yağlar ve çok kırmızı et tüketiminin, az bilinen lakin yaygın bir hastalık olan karaciğer yağlanmasını (non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı – NAFLD) tetiklediğini ortaya koydu. Bu sinsi hastalık, her üç bireyden birini etkileyen çağdaş çağın zımnî tehlikesi olarak tanımlandı.
Uzmanlar, bu besinlerin denetimli tüketilmediği takdirde karaciğer sıhhatini tehdit ettiğini ve uzun vadede önemli komplikasyonlara yol açabileceğini vurguladı.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ALARM VERİYOR
Harvard Üniversitesi’nden Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Elliot Tapper, şekerli içecekler ve işlenmiş besinlerdeki yüksek fruktozlu mısır şurubunun (HFCS) karaciğerde direkt yağ sentezini tetiklediğini belirtti.
Journal of Hepatology’de yayımlanan bir çalışma, günde bir kutu şekerli içecek tüketen bireylerde karaciğer yağlanması riskinin %50 arttığını gösterdi. Dr. Tapper, “Şekerli içecekler ve tatlılar, karaciğer yağlanmasının en önemli nedenleri ortasında. Bu besinler, pak üzere görünse de karaciğere ağır bir yük bindiriyor” dedi.
Trans yağlar da bir öbür tehlike kaynağı. Tufts Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Dr. Dariush Mozaffarian, trans yağların berbat kolesterol (LDL) düzeylerini artırırken güzel kolesterol (HDL) düzeylerini düşürdüğünü ve damar duvarlarında iltihaplanmaya yol açtığını söz etti.
The Lancet’te yayımlanan bir makale, trans yağ tüketiminin azaltılmasının kalp krizi riskini %20’ye kadar düşürebileceğini ortaya koydu. Dr. Mozaffarian, “Trans yağ içeren besinlerden büsbütün kaçınılmalı. Paketli atıştırmalıklar ve kızartmalar, karaciğer sıhhatini tehdit eden kapalı düşmanlar” ihtarında bulundu.
Kırmızı et, protein ve demir açısından güçlü olsa da çok tüketimi karaciğer sıhhatini riske atıyor.
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Tammy Tong’un The BMJ’de yayımlanan araştırması, haftada 3-4 porsiyondan fazla kırmızı et tüketenlerde karaciğer yağlanması ve kalp hastalığı riskinin %14 arttığını gösterdi. Dr. Tong, “Kırmızı eti ölçülü tüketmek kıymetli. Çok tüketim, karaciğerde iltihaplanmayı ve yağ birikimini tetikliyor” dedi.
AZ BİLİNEN HASTALIK: KARACİĞER YAĞLANMASI
Karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde çok yağ birikmesiyle karakterize bir durum. Çoklukla belirti vermediği için “sinsi hastalık” olarak anılıyor. Fakat ilerleyen hadiselerde karaciğer iltihabı (NASH), siroz ve hatta karaciğer kanseri üzere önemli komplikasyonlara yol açabildi.
American Journal of Preventive Medicine’de yayımlanan bir çalışma, ultra işlenmiş besinlerin her %10’luk tüketim artışının erken mevt riskini %2,7 artırdığını belirtti.
İngiltere’deki King’s College’dan beslenme uzmanı Dr. Sarah Schenker, “Sağlıklı sanılan kimi içecekler ve besinler, yüksek fruktoz içeriyor ve lif üzere esirgeyici bileşenlerden mahrum. Bu, karaciğere şekerli tatlılardan farksız bir yük bindiriyor” ikazında bulundu. Dr. Schenker, şekerli içecekler yerine su, bitki çayları yahut taze sıkılmış meyve sularının tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.
Kalbi ve kasları güçlendiren besin! Sofralardaki bâtın kahraman
UZMANLARDAN TEKLİFLER: KARACİĞER SIHHATİNİZİ KORUYUN
Uzmanlar, karaciğer yağlanmasından korunmak için şu adımları önerdi:
Şeker Tüketimini Sonlandırın: Dünya Sıhhat Örgütü, günlük şeker alımının 25 gramı geçmemesi gerektiğini belirtiyor. Etiket okuyarak saklı şeker kaynaklarından kaçının.
Trans Yağlardan Uzak Durun: Paketli besinler, margarin ve kızartmalardan uzak durarak trans yağ alımını en aza indirin.
Kırmızı Eti İstikrarlı Tüketin: Haftada 1-2 porsiyon kırmızı et tüketimi kâfi. Daha fazla protein için baklagiller ve balık üzere alternatifleri tercih edin.
Lifli Beslenin: Sebzeler, tam tahıllar ve meyveler, karaciğerdeki yağ birikimini azaltmaya yardımcı olur.
KARACİĞERİ DESTEKLEYEN BESİNLER
Bilimsel araştırmalar, birtakım besinlerin karaciğer sıhhatini desteklediğini gösterdi.
Japonya’daki Tohoku Üniversitesi’nden Dr. Shinichi Kuriyama, yeşil çayın kateşin antioksidanları sayesinde karaciğer yağlanmasını azalttığını ve kanser riskini düşürdüğünü belirtti.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Uma Naidoo ise zerdeçal, brokoli ve avokadonun karaciğeri yenileyen tesirlerine dikkat çekti.
BİLİNÇLİ BESLENME HAYAT KURTARIR
Karaciğer yağlanması, çağdaş ömür stilinin bir sonucu olarak giderek yaygınlaştı. Lakin uzmanlar, şuurlu beslenme alışkanlıklarıyla bu zımnî tehlikenin önüne geçilebileceğini vurguladı.
Dr. Elliot Tapper, “Karaciğeriniz sessiz bir organ, lakin bu onun ziyan görmediği manasına gelmez. Yanlışsız besin seçimleriyle sıhhatinizi koruyabilirsiniz” dedi.
