CHP’li Yıldız’dan “iklim krizi” uyarısı
CHP Aydın Milletvekili Hüseyin Yıldız, Türkiye genelinde son aylarda yaşanan zirai don, kuraklık ve su sıkıntısının tarımı felç ettiğini belirterek, iklim krizine karşı acil ve bilimsel temelli tedbirler alınması davetinde bulundu. Yıldız, “Tarım artık iklimin insafına bırakılmış durumda. Üretici tarlasına giremiyor, sulama yapamıyor, eserini kaybediyor. Bu tablo yalnızca çiftçiyi değil, 85 milyon yurttaşı ilgilendiriyor. Zira üretim düşerse sofraya ekmek, manava meyve, pazara zerzevat gelmez” dedi.
Yıldız, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye genelinde son aylarda yaşanan zirai don, kuraklık ve su sıkıntısının tarımı felç ettiğini belirtti. İklim krizine karşı acil ve bilimsel temelli tedbirler alınması davetinde bulunan Yıldız, iklim değişikliğinin tesirlerinin artık bilimsel bir tartışma değil, somut bir gerçeklik olduğunu vurguladı.
Yıldız, yılın birinci çeyreğinde Türkiye’nin pek çok bölgesinde yaşanan afet niteliğindeki hava olaylarına dikkat çekerek, Çukurova üzere yılın neredeyse tamamında üretim yapılan, narenciyenin kalbi olan bölgede şubatta eksi 6-8 derecelerin görüldüğünü; narenciye, patates, karpuz, marul, kayısı, şeftali ve daha birçok eserin don yüzünden büyük ziyan gördüğünü, buğdayda bile hasar olduğunu kaydetti.
Adana’nın Ceyhan ilçesinde bir üreticinin 120 dönümlük buğday tarlasını zirai don sonrası sürmek zorunda kaldığını, yerine ekim yapmak istediği yeni eser için de DSİ’nin su vermediğini aktaran Yıldız, “Bir üretici düşünün; tohum, gübre, mazot masrafını yapıyor, eserini yetiştiriyor lakin dondan sonra tüm emek heba oluyor. Üstüne bir de sulama yapılamadığı için yeni ekim de yapılamıyor. Bu, ziraî iflastır” sözlerini kullandı.
“SADECE ÇİFTÇİ DEĞİL, TARIM ENDÜSTRİSİ VE İSTİHDAM DA ETKİLENİYOR”
Zirai don felaketinin etkilediği bir öbür bölgenin ise Manisa olduğunu söz eden Yıldız, martın son günlerinde Salihli ve etrafındaki Sultaniye üzüm bağlarında büyük ziyan oluştuğunu belirtti. Yıldız, “Bağlar erkenden uyanıyor, gözler açıyor, akabinde gelen ani soğuk her şeyi bitiriyor. Üzüm, kayısı, erik üzere meyvelerdeki ziyan birtakım yerlerde yüzde 100’e ulaştı. Üretici bağını söküp patates ekimine geçiyor. Zira bağcılık artık riskli yatırım haline geldi. Bu tablo yalnızca çiftçiyi değil, ihracatı, tarım endüstrisini, istihdamı da etkiliyor” dedi.
“AYDIN’DA ÇİFTÇİYE ‘TARLANIN YARISINA SU YOK’ DENİYOR”
Aydın’da ise kuraklık kaynaklı su krizinin çiftçiyi üretimden soğuttuğunu vurgulayan Yıldız, Valilik kararıyla tarım alanlarının yalnızca yüzde 50’sine su verileceğini hatırlattı. Yıldız, “Tarım alanlarının yarısına su verilmeyeceği ilan ediliyor lakin çiftçiye hangi eserle kuru tarım yapacağı, o eserin randımanı, pazarı, dayanağı konusunda hiçbir bilgi verilmiyor. Çiftçi belirsizlikle baş başa. Tarım Bakanlığının 2025 itibariyle uygulamaya koyduğu ‘planlı üretim’ sistemi daha başlamadan çöktü” sözlerini kullandı.
Yıldız, Büyük Menderes Havzası’nda 2021’den bu yana her yıl sulama planlaması yapıldığını ancak bu yıl birinci kere tarım yerlerinin yarısına su verilmeyeceği kararının açıkça ilan edildiğini belirterek, “Bu, aslında ‘üretim yapmayın’ demektir. Pekala çiftçi nasıl geçinecek? Tarım dışına itilen bu insanlara alternatif bir planınız var mı” diye sordu.
“İKLİM KRİZİNE DİRENÇLİ TARIM İÇİN BİLİMSEL SİYASET GEREKİYOR”
Yıldız, tarımda yaşanan felaketlerin yalnızca tabiat kaynaklı değil, siyasi sorumlulukla da irtibatlı olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:
“İklime bağlı risklerin giderek arttığı artık herkesin malumu. Ama bu risklere karşı alınan tedbirler yok denecek kadar az. Felaket sonrası tespit kurulları kuruluyor ancak bu sistem üreticinin ziyanını karşılamıyor. Tarım Sigortaları Kurumunun (TARSİM) kapsama alanı dar, ödemeler yetersiz. Tarımda sigorta sistemi yine ele alınmalı. En değerlisi, iklim krizine karşı dirençli bir tarım siyaseti oluşturulmalı. Yeni iklim şartlarına güçlü tohum ve eser çeşitleri geliştirilmeli, havza bazlı üretim planlaması yine tasarlanmalı, sulama altyapısı yenilenmeli. Bilim, üniversite, ziraat mühendisleri bu sürecin merkezine alınmalı.”
“BUGÜN ADIM ATILMAZSA, YARIN ÇOK GEÇ OLABİLİR”
Tarımda yaşanan felaketlerin yalnızca kırsalda hissedilmediğini, tesirinin kentteki tüketiciye kadar ulaştığını söz eden Yıldız, “Bugün üreticinin tarlasında yanan eser, yarın sofraya gelemeyecek. Besin fiyatları esasen yüksek, üretim düşerse en temel eserler bile ulaşılamaz hale gelir. Bu nedenle çiftçinin yaşadığı kriz yalnızca bir kırsal sorun değil, ulusal bir krizdir. Açlık ve kıtlık uyarısı yapmak istemiyoruz fakat gidişat bu yönde” dedi.
Yıldız, Tarım ve Orman Bakanlığını, Etraf ve Şehircilik Bakanlığını ve tüm ilgili kurumları derhal ortak bir “İklim Krizi ve Tarım Güvenliği Aksiyon Planı” hazırlamaya davet ederek, “Çiftçi yalnız bırakılmamalı. Tarım mukadderatına terk edilemez. Bugün adım atılmazsa, yarın çok geç olabilir” ikazında bulundu.
