Havalar ısınınca kabus geri döndü! Ölümcül riske uzmanlardan hayat kurtaran uyarılar

Yaz aylarının gelmesiyle birlikte kene hadiseleri tekrar gündemde. Bilhassa kırsal bölgelerde görülen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), kene ısırıklarıyla bulaşan ölümcül bir viral enfeksiyon olarak alarm verdi. Ateş yüksekliği, bedende morluklar, diş eti kanaması ve sistemsiz kanamalar, hastalığın en çarpıcı belirtileri ortasında.

Bilimsel araştırmalar ve milletlerarası uzmanlar, bu semptomların ciddiye alınması gerektiğini vurguluyor ve erken müdahalenin hayat kurtardığını belirtti.

İşte kene tehlikesine karşı bilmeniz gerekenler ve uzmanlardan gelen hayati öneriler…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ: SESSİZ ANCAK ÖLÜMCÜL

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirus’un neden olduğu viral bir enfeksiyon.

İlk olarak 1944’te Kırım’da tanımlanan hastalık, Türkiye’de 2002’den bu yana bilhassa İç Anadolu, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde görüldü.

Emerging Infectious Diseases mecmuasında yayımlanan bir çalışma, KKKA’nın kene ısırığından sonra 1-14 gün içinde ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, bulantı, kusma ve ishal üzere belirtilerle başladığını, ilerleyen basamaklarda ise ciltte morluklar, diş eti kanaması, burun kanaması ve iç organ kanamalarına yol açabileceğini ortaya koydu. Hastalığın vefat oranı, erken tedavi edilmediğinde %5-30 ortasında değişti.

Keneden sonra yeni tehlike Sarıkız Örümceği

ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Thomas Quinn, “KKKA, erken teşhis ve tedaviyle denetim altına alınabilir, fakat semptomlar ekseriyetle grip gibisi olduğu için ihmal edilebiliyor. Ateş, morluklar yahut kanama üzere belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna başvurulmalı” dedi.

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanları, “Herhangi bir kene teması sonrası 2-3 gün içinde ateş yüksekliği, morluklarda artma yahut diş eti kanaması üzere sistemsiz kanamalar görülürse, kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna gidilmeli” ikazında bulundu.

BİLİMSEL BİLGİLER: ERKEN MÜDAHALE HAYAT KURTARIYOR

KKKA’nın kuluçka müddeti, kene ısırığından sonra ekseriyetle 3-7 gün sürüyor, lakin bu mühlet kimi hadiselerde 14 güne kadar uzayabiliyor.

Journal of Clinical Virology’de yayımlanan bir çalışma, hastalığın ilerleyen evrelerinde trombosit sayısında önemli düşüş ve damar hasarı nedeniyle kanamaların ortaya çıktığını gösterdi. Bu durum, bilhassa karaciğer ve böbrek üzere organlarda önemli komplikasyonlara yol açabiliyor.

Araştırma, antiviral ilaçlar ve dayanak tedavilerinin erken uygulanmasının vefat riskini %80 oranında azalttığını ortaya koydu.

Uzmanlar, “KKKA tedavisinde sıvı-elektrolit istikrarının sağlanması, kanama denetimi ve gerektiğinde taze donmuş plazma yahut trombosit transfüzyonu kritik. Tedavi ne kadar erken başlarsa, hayat kaybı riski o kadar azalır” dedi.

İngiltere’deki Liverpool Üniversitesi’nden virolog Dr. Roger Hewson, “KKKA virüsü, kene popülasyonunun ağır olduğu bölgelerde önemli bir halk sıhhati tehdidi. Erken teşhis, hem hastanın sağ kalımı hem de bulaşın önlenmesi için hayati” diyerek mevzunun ciddiyetine dikkat çekti.

KENE ISIRIĞI: NE YAPMALI, NE YAPMAMALI?

Kene ısırığı, çoklukla kaşıntı, kızarıklık yahut hafif şişlik üzere belirtilerle fark edildi. Lakin keneler, ısırdıktan sonra 10 güne kadar cilde tutunabiliyor ve bu mühlet zarfında virüsü bulaştırabiliyor.

The Lancet Infectious Diseases’te yayımlanan bir çalışma, kenenin bedenden ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin o kadar azaldığını gösterdi.

Uzmanlar, kene çıkarılmasında gerçek formülün değerini vurguladı:

Doğru prosedür: Kene, ince uçlu bir cımbız yahut pensle, cilde tutunduğu yerden yavaşça ve düz bir hareketle çekilerek çıkarılmalı. Çıkarılan bölge su, sabun ve antiseptik (tentürdiyot yahut alkol) ile temizlenmeli.

Yapılmaması gerekenler: Kene elle ezilmemeli, patlatılmamalı yahut üzerine alkol, gaz yağı üzere unsurlar dökülmemeli. Bu cins yanlış müdahaleler, kenenin kusmasına ve virüsün kana karışmasına neden olabilir.

Kene temasından sonraki 10 gün boyunca ateş, halsizlik, baş ağrısı, kas ağrıları yahut kanama üzere belirtiler izlenmeli; bu belirtilerden biri ortaya çıkarsa çabucak doktora gidilmeli.

Küçük kızın gözünden canlı kene çıkarıldı! Hekimler bile şaştı kaldı

RİSK KÜMELERİ VE KORUNMA YÖNTEMLERİ

KKKA, bilhassa kırsal bölgelerde yaşayanlar, çiftçiler, hayvancılıkla uğraşanlar, veterinerler, kasaplar ve sıhhat çalışanları için önemli bir tehdit.

Clinical Microbiology Reviews’de yayımlanan bir çalışma, hastalığın kene ısırığının yanı sıra enfekte hayvanların kanı, doku sıvıları yahut hasta bireylerin kan ve beden sıvılarıyla temas yoluyla da bulaşabileceğini gösterdi.

Dr. Quinn, “Sağlık çalışanları, KKKA kuşkusu olan hastalara müdahale ederken eldiven, maske ve önlük üzere kollayıcı ekipmanlar kullanmalı. Aerosol oluşturan süreçler (entübasyon, aspirasyon) sırasında N95 maske şart” dedi.

KORUNMA İÇİN UZMANLARDAN GELEN TEKLİFLER ŞÖYLE:

Giyim: Kene riski olan tarla, bahçe, orman yahut piknik alanlarında uzun kollu kıyafetler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içine sokulmalı ve açık renkli giysiler tercih edilmeli.

Kontrol: Riskli alanlardan döndükten sonra beden (özellikle kulak ardı, koltuk altı, kasıklar ve diz arkası) ve kıyafetler kene açısından denetim edilmeli.

Kovucular: Kene kovucu spreyler ve permetrin içeren kıyafet koruyucuları kullanılmalı.

Hayvanlar: Hayvanlar, kenelere karşı akarisitlerle ilaçlanmalı; enfekte hayvanların kan yahut dokularına çıplak elle temas edilmemeli.

ERKEN TEŞHİS, HAYAT KURTARIR

Bilimsel bilgiler ve uzman görüşleri, kene ısırıklarının ciddiye alınması gerektiğini açıkça ortaya koydu.

Ateş yüksekliği, morluklar, diş eti kanaması yahut sistemsiz kanamalar fark edildiğinde, vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurmak hayati kıymet taşıdı.

Dr. Hewson, “KKKA, gerçek tedbirler ve erken tedaviyle denetim altına alınabilir. Fakat ihmalkarlık, telafisi olmayan sonuçlara yol açabilir” dedi.