Hareketsiz gençlik alarm veriyor! Gençler hareket etmeyi unuttu
Modern kent ömrü, teknolojinin sunduğu konfor ve ağır iş temposuyla gençleri hareketsiz bir ömür usulüne mahkum ediyor. Akıllı telefonlar, masa başı işler ve toplu taşıma bağımlılığı, fizikî aktiviteyi adeta hayatın kenarına itiyor.
Bilimsel araştırmalar, hareketsiz hayatın gençler üzerinde önemli sıhhat sıkıntılarına yol açtığını ortaya koydu: Obezite, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve hatta depresyon riski süratle artıyor.
Uluslararası uzmanlar, bu tehlikeli trendin bilakis çevrilmesi için acil adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
İşte çağdaş kent hayatının gençler üzerindeki tesiri ve uzmanların çarpıcı ikazları…
HAREKETSİZLİĞİN YÜKSELİŞİ: KENT ÖMRÜNÜN GÖRÜNMEZ DÜŞMANI
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) datalarına nazaran, dünya genelinde 18-34 yaş ortası gençlerin %60’ı önerilen fizikî aktivite düzeyinin altında yaşıyor. Kentlerde bu oran %70’lere ulaştı.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden halk sıhhati uzmanı Prof. Dr. Barry Popkin, bu durumu “modern ömrün sessiz pandemisi” olarak tanımladı:
“Şehirlerdeki gençler, teknoloji ve hareketsiz iş kültürünün birleşimiyle fizikî aktivitelerden uzaklaşıyor. Bu, obezite ve kronik hastalıkların genç yaşta artmasına neden oluyor.”
Lancet Public Health mecmuasında yayımlanan bir çalışma, hareketsiz ömür stilinin gençlerde obezite riskini %40, tip 2 diyabet riskini ise %25 artırdığını ortaya koydu.
Araştırma, kentlerde yaşayan gençlerin günlük adım ortalamasının 4.000’in altında olduğunu, bu sayının sağlıklı bir ömür için önerilen 10.000 adımın çok gerisinde kaldığını gösterdi.
İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden epidemiyolog Prof. Dr. Sarah Lewis, “Hareketsizlik, gençlerde yalnızca fizikî değil, zihinsel sıhhat meselelerini da tetikliyor. Depresyon ve anksiyete hadiseleri, sedanter hayatla direkt bağlantılı” dedi.
ŞEHİR HAYATININ TUZAĞI: TEKNOLOJİ VE ALTYAPI
Modern kentler, gençleri hareketsizliğe iten bir dizi faktörle dolu. Uzun çalışma saatleri, trafik sıkışıklığı ve toplu taşıma bağımlılığı, fizikî aktiviteye ayrılan vakti kısıtladı.
Akıllı telefonlar ve streaming platformları ise gençleri ekran başına kilitleyen bir başka etken.
Stanford Üniversitesi’nden davranış bilimci Dr. BJ Fogg, bu durumu şöyle açıkladı:
“Teknoloji, günlük hayatı kolaylaştırırken hareket etme motivasyonunu baltalıyor. Gençler, toplumsal medya ve dijital cümbüşe gömülerek fizikî aktivitelerden uzaklaşıyor.”
Şehir planlamasının da bu sıkıntıda hissesi büyük. ABD’deki Columbia Üniversitesi’nden kent planlama uzmanı Prof. Dr. Elliott Sclar, “Birçok metropol, yaya dostu değil. Bisiklet yolları yetersiz, parklar ise ekseriyetle ulaşılması güç alanlarda. Bu, gençleri otomobile yahut toplu taşımaya mahkum ediyor” dedi.
Nature Urban Sustainability’de yayımlanan bir çalışma, yaya dostu kentlerde yaşayan gençlerin haftalık fizikî aktivite müddetlerinin, otomobil odaklı kentlerdekilere kıyasla %30 daha fazla olduğunu gösterdi.
SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ÇARPICI ETKİLER
Hareketsiz hayatın gençler üzerindeki tesirleri alarm verici boyutlarda. Journal of the American College of Cardiology’de yayımlanan bir araştırma, 20’li yaşlarda sedanter bir hayat süren bireylerin 40’lı yaşlarda kalp-damar hastalığı riskinin %50 arttığını ortaya koydu.
Harvard Tıp Fakültesi’nden kardiyolog Dr. Deepak Bhatt, “Hareketsizlik, damarların esnekliğini azaltıyor ve kan basıncını yükseltiyor. Bu, gençlerde bile kalp krizi riskini artırıyor” dedi.
Mental sıhhat üzerindeki tesirler de göz arkası edilemez. Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi’nden psikolog Prof. Dr. Lisa Gibbs, “Hareketsiz ömür, endorfin salgısını azaltarak depresyon ve anksiyete riskini artırıyor. Kentlerdeki gençler, fizikî aktivite eksikliği nedeniyle gerilimle başa çıkmakta zorlanıyor” dedi.
British Journal of Sports Medicine’de yayımlanan bir meta-analiz, haftada 150 dakika orta seviye antrenmanın depresyon belirtilerini %30 azalttığını gösterdi.
UZMANLARDAN TAHLİL ÖNERİLERİ
Uluslararası uzmanlar, gençleri hareketsiz hayattan kurtarmak için hem kişisel hem de toplumsal tahliller önerdi. DSÖ, gençlerin haftada en az 150-300 dakika orta yoğunlukta aerobik aktivite yapmasını tavsiye etti.
Londra’daki King’s College’dan spor bilimi uzmanı Dr. Stuart Biddle, “Küçük değişiklikler büyük fark oluşturabilir. Asansör yerine merdiven kullanmak, kısa uzaklıklarda yürümek yahut iş yerinde hareket molaları vermek bile etkili” dedi.
Şehir planlamasında da esaslı değişiklikler gerekiyor. Prof. Dr. Elliott Sclar, “Bisiklet yolları, yeşil alanlar ve yaya dostu sokaklar, gençleri hareket etmeye teşvik eder. Kentlerin sıhhat odaklı tasarlanması şart” dedi. Ayrıyeten, iş yerlerinde faal ömrü teşvik eden siyasetler önerildi.
Örneğin, Google ve Microsoft üzere şirketler, çalışanlarına ayakta çalışma masaları ve ofis içi antrenman alanları sunarak hareketsizliği azaltmayı hedefledi.
