İmalat sektöründe tehlike çanları çalıyor. Sinyaller kötü

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ekimde 45,8’e yükseldi. İSO Türkiye İmalat PMI anketinin Ekim 2024 periyodu sonuçları açıklandı.

Eşik paha olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların bölümde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, eylülde 44,3 olan manşet PMI ekimde 45,8’e yükselmekle birlikte eşik bedel 50’nin altında kalarak faaliyet şartlarında bozulma sinyali vermeye devam etti.

Rapora nazaran imalat sanayi dalının geniş bir bölümü açısından güçlü faaliyet şartları sürdü. Olumlu gelişmelerin gözlendiği tek dal, üretim, yeni siparişler ve istihdamın yine büyümeye geçtiği besin eserleri oldu. Girdi maliyetleri genel olarak keskin bir biçimde artmaya devam etti.

Sektörün performansı nisan ayından bu yana düşüş eğilimi gösterdi. Güçlü piyasa şartlarının sürmesi, talebin zayıf kalmasına ve toplam yeni siparişler ile ihracattaki yavaşlamanın devam etmesine yol açtı. Buna bağlı olarak, imalatçılar üretimi üst üste yedinci ay azalttı. Fakat tüm bu göstergelerdeki düşüşler eylül ayına kıyasla hafifledi.

Yeni siparişlerdeki sakinliğin tesiriyle istihdam ve satın alma faaliyetlerinde de gerileme kaydedildi. Lakin kimi firmalar, işçi sayılarındaki düşüşe istekli istifaların neden olduğunu bildirdi.

Türkiye İmalat PMI raporu, girdi stoklarında Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranlı azalma gerçekleştiğine işaret etti.

Enflasyonist baskılar, yılın son çeyreğinin başında da hafiflemeye devam etti. Girdi maliyetleri besbelli bir halde arttı lakin kelam konusu artış yaklaşık bir buçuk yılın en düşük suratında gerçekleşti. En son eser fiyatları enflasyonunda da düşüş kaydedildi.

Liradaki zayıflık, maliyet artışının kıymetli bir nedeni olmaya devam etti. Anket iştirakçileri, buğday üzere kimi ham husus fiyatlarında ve nakliye maliyetlerinde artış bildirdi.

Son olarak, tedarikçi performansının eylülde son 9 ayın birinci güzelleşmesini kaydetmesinin akabinde ekimde girdi teslimat mühletleri yine artış gösterdi. Lakin bilgiler teslimat sürelerindeki uzamanın epey ölçülü seviyede gerçekleştiğine işaret etti.

Almanya’nın yıllık enflasyonu Türkiye’nin 30 da 1’i çıktı. Hani bizi kıskanıyorlardı?

Takip edilen 10 bölümden dokuzunda üretim azalırken bunun tek istisnası besin eserleri oldu. Üretimde en sert yavaşlama ise ağaç ve kağıt eserlerinde kaydedildi. Bu kesimdeki daralma Kovid-19 salgınının 2020’deki birinci dalgasından bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Misal halde yeni siparişlerde de artış kaydeden tek kesim besin eserleri olurken en sert düşüş ise giysi ve deri eserlerinde gözlendi.

Eylülde üç bölümün artış kaydetmesiyle nispeten olumlu belirtiler gösteren yeni ihracat siparişleri ekim ayında sadece besin eserlerinde büyüme sergiledi. Elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtları kesimleri ise ihracatta tekrar yavaşlamaya geçti.

İmalatçılar, iş yükündeki hafifleme nedeniyle dördüncü çeyreğe girilirken ekseriyetle işçi sayılarını azaltma yoluna gitti. Yalnızca besin eserleri ile kimyasal, plastik ve kauçuk kesimleri istihdamını artırırken en keskin düşüş dokumacılık bölümünde kaydedildi.

Kara ve deniz taşıtları dalında ise anket geçmişinin en sert istihdam azalışı gerçekleşti.

Ekim ayında girdi maliyetlerindeki artışlar izlenen 10 kesimden altısında ivme kaybetmesine karşın yüksek düzeylerde seyretti. Girdi fiyatlarında en süratli yükseliş besin eserlerinde görülürken en yavaş artış kimyasal, plastik ve kauçuk kesiminde kaydedildi.

Metalik olmayan mineral eserler dalında talebi canlandırmaya yönelik uğraşların tesiriyle en son eser fiyatları yaklaşık dört buçuk yıldır birinci kere düşüş gösterdi.

Diğer bölümlerin satış fiyatlarında ise genelde ölçülü artışlar gözlendi. Lakin son 6 ayın en yüksek enflasyonunu kaydeden besin eserleri başta olmak üzere kimi kesimler en son eser fiyatlarını bariz biçimde artırmaya devam etti.

Son olarak ekim ayında tedarikçilerin teslimat müddetleri takip edilen 10 bölümden yalnızca üçünde kısaldı. Eylülde bu sayı 6 olarak gerçekleşmişti.

Açıklamada endekse ait değerlendirmesine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları kaydetti:

“Üretim, yeni siparişler ve istihdam üzere birçok kıymetli alt göstergedeki zayıflamanın ekim ayında hafiflemesine karşın, son datalar kuvvetli talep şartlarının Türk imalat bölümünü baskılamaya devam ettiğini gösterdi. Firmaların, girdi stoklarını yaklaşık son dört buçuk yılın en yüksek oranında azaltması dikkati çekti. Anketin nispeten olumlu bir sonucu ise enflasyonist baskıların azalmaya devam etmesi ve en azından büyümenin önündeki bu özel pürüzün tesirini azaltması oldu.”