Küresel piyasalar tarife restleşmeleriyle karışık seyrediyor! (05.03.2025)

Dünya genelinde enflasyonla uğraş ve resesyon tasaları devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifeler üzerinden başlattığı ticaret savaşının giderek şiddetlenmesi risk algısını artırıyor.

ABD’nin, en kıymetli ticaret partnerlerinden Meksika ve Kanada’ya tarife uygulamaya başlaması, Çin’e ise uyguladığı gümrük vergisini artırması ticaret savaşının derinleşebileceği ve global ticaretin sekteye uğrayabileceği tasalarını besliyor.

Trump, ABD’nin yeni gümrük vergilerine karşı gümrük vergileri koyacaklarını açıklayan Kanada Başbakanı Justin Trudeau’ya, “ABD’ye misilleme tarifesi uyguladığında, bizim karşılıklı tarifemiz de derhal tıpkı ölçüde artacaktır.” karşılığını verdi.

Trump idaresinin Meksika’ya karşı haksız karar aldığını söyleyen Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, “Tek taraflı, saldırgan ve temelsiz. Önümüzdeki pazar günü halk meydanında tarife ve tarife dışı önlemlerle karşılık vermeye karar verdik. Bu yapılanın hiçbir münasebeti ya da haklı sebebi olamaz. Meksika iktisadı güçlüdür ve her ıstırabın üstesinden geleceğiz zira en büyük gücümüz halkımızdır.” dedi.

Öte yandan, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlandırılmasına ait optimistlik mevcut olsa da, bu bahiste şimdi net bir sonuç alınmamış olması, tarifelerin memleketler arası ticaret üzerinde oluşturduğu tasalara jeopolitik risklerin de eklenmesine neden oluyor. ABD Başkanı Trump, Zelenskiy’den bir mektup aldığını ve “Ukrayna’nın kalıcı barış için müzakerelere ve az toprak mineralleri mutabakatını imzalamaya hazır olduğunu” belirtti.

Öte yandan, para piyasalarındaki fiyatlamalarda ABD Merkez Bankasının (Fed) yılın birinci faiz indirimini haziran ayında yapacağına kesin gözüyle bakılırken, yılın tamamında da toplamda 2 faiz indirimine gideceği varsayım ediliyor.

Fed yetkililerinin kelamla yönlendirmeleri de devam ederken, New York Fed Başkanı John Williams, tarifelerin enflasyona katkıda bulunacağını kestirim ettiğini, lakin iktisadın bunlara nasıl reaksiyon vereceği konusunda çok fazla belirsizlik olduğunu tabir etti.

Diğer yandan, ABD Başkanı Trump, Kongre’deki ortak oturumda 2. başkanlık devrinin başladığı 20 Ocak’tan bu yana yaptığı faaliyetleri Amerikan halkına anlattı. Trump’ın konuşması Cumhuriyetçiler tarafından sık sık ayakta alkışlanırken, Demokratlar ise yerlerinde oturarak Trump’a sessizce reaksiyonlarını gösterdi.

“Amerika geri döndü. Amerikan düşü durdurulamaz ve ülkemiz bir geri dönüşün eşiğinde.” diyen Trump, birçok ABD idaresinden daha fazla işi 43 günde başardıklarını savundu.

Trump, çağdaş tarihte birinci defa, Amerikalıların birçoklarının ülkenin yanlış istikametten fazla, gerçek tarafa gittiğine inandığını aktararak, iktisattan hudut güvenliğine birçok alanda imza attığı başkanlık kararnamelerinden bahsetti.

Kurumsal tarafta ise tarife kaygılarının tesiriyle Kuzey Amerika geneline yayılan tedarik zincirlerine sahip General Motors’un payları yüzde 4,5 ve Ford’un payları yüzde 2,9 kıymet kaybetti.

Ayrıca, Çin’deki araç satışları şubatta yaklaşık yüzde 50 azalan Tesla’nın payları de yüzde 4,4 düştü.

ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda yüzde 4,26 düzeyinde bulunurken, dolar endeksi ise gerilemesini üçüncü iş gününe taşıyarak yüzde 0,1 azalışla 105,6 düzeyine indi.

Küresel belirsizliklerin yatırımcıların inançlı liman varlık talebinin artırmasıyla rekor düzeylere yakın seyreden altının ons fiyatı ise dün yüzde 0,9 yükselişle 2 bin 918 dolardan kapanırken, şu sıralarda yüzde 0,2 azalışla 2 bin 911 dolardan süreç görüyor.

Brent petrolün varil fiyatı ise güne evvelki kapanışın yüzde 0,5 altında 70,6 dolardan başladı.

New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 1,22, Nasdaq endeksi yüzde 0,35 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,55 düştü. ABD’de endeks vadeli kontratlar güne olumlu bir seyirle başladı.

Avrupa borsalarında dün negatif bir seyir izlenirken, Trump’ın ABD’nin değerli ticaret ortaklarına uyguladığı tarifeler ve Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik ek gümrük vergilerine ait açıklamaları ile Rusya-Ukrayna Savaşı’na ait gelişmeler yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.

AB Kurulu Sözcüsü Olof Gill, “ABD’yi yaklaşımını yine gözden geçirmeye ve bütün taraflara yarar sağlayacak, işbirlikçi, kurallara dayalı bir tahlile hakikat çalışmaya çağırıyoruz.” tabirini kullandı.

Öte yandan, Almanya’da, Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ile Toplumsal Demokrat Partinin (SPD) temsilcileri, daha yüksek savunma harcamaları için anayasada borç freninin gevşetilmesi ve altyapı alanlarında hemen muhtaçlık duyulan yatırımlar için 500 milyar avroluk fon kurulması konusunda anlaştı.

Dün, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,27, Almanya’da DAX 40 yüzde 3,54, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,85 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 3,41 kıymet kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.

Asya tarafında ise Donald Trump’ın Çin’e yönelik uyguladığı tarifeyi artırmasını takiben Çin idaresinin tarifelere karşı “çok taraflı ticaret sistemini koruma” iletisi vermesi, bölgedeki hisse piyasalarında olumlu karşılandı ve risk iştahını artırdı.

Çin’in ve dünya iktisadının artan global siyasi ve ekonomik belirsizliklerle karşı karşıya olduğunu söz eden Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) Sözcüsü Lou Çincien, “Çin, sıkıntı kazanılmış çok taraflı ticaret sistemini birlikte korumak, tek taraflılığa ve korumacılığa karşı çıkarak eşit ve kapsayıcı bir ekonomik globalleşmeyi teşvik etmek için dünya ülkeleriyle birlikte çalışmaya hazır.” ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni iktidar devrinin başında Çin’den ithal eserlere getirdiği yüzde 10 gümrük vergisini yüzde 20’ye çıkarmasına dair soruya karşılık veren Lou, “ABD’nin sıkıntıları diyalog ve istişareyle çözme yoluna döneceğini umuyoruz.” dedi.

Lou, Çin’in ABD ile karşılıklı tasalarını eşit temelde diyalog ve istişare yoluyla çözmeye hazır olduğunu ancak hiçbir baskı ve tehdit aksiyonunu kabul etmeyeceğini, ulusal egemenliğini, güvenliğini ve kalkınma çıkarlarını koruyacağını vurguladı.

Öte yandan, Japonya Merkez Bankası (BoJ) Lider Yardımcısı Shinichi Uchida, merkez bankasının piyasa beklentileriyle uyumlu bir süratte faiz artırımlarına devam edebileceğini belirterek, yakın vadede borçlanma maliyetlerinde bir artış mümkünlüğünü canlı tuttu.

Bölgede bugün açıklanan datalara nazaran, Japonya’da şubat ayı hizmet dalı Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) 53,7 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.

Çin’de ise şubat ayı Caixin hizmet kesimi PMI öngörüleri aşarak 51,4 oldu.

Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 yüzde 0,4, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,5, Güney Kore’de Kospi yüzde 1,1 kıymet kazandı.

Yurt içinde dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,13 bedel kaybederek 9.898,01 puandan tamamladı.

Dolar/TL, dün yatay seyirle 36,4380’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 36,4640 düzeyinden süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde data gündeminin sakin olacağını, yurt dışında ise Avro Bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ile hizmet kesimi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ABD’de ise Fed’in Bej Kitap Raporu, ADP istihdam raporu, fabrika siparişleri ve sağlam mal siparişlerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.800 ve 9.700 puanın dayanak, 10.000 ve 10.100 düzeylerinin direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.

PİYASALARDA BUGÜN TAKİP EDİLECEK BİLGİLER ŞÖYLE:

11.55 Almanya, şubat ayı hizmet sektörü/bileşik PMI

12.00 Avro Bölgesi, şubat ayı hizmet sektörü/bileşik PMI

12.30 İngiltere, şubat ayı hizmet sektörü/bileşik PMI

13.00 Avro Bölgesi, ocak ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)

16.15 ABD, şubat ADP özel kesim istihdamı

17.30 İngiltere, BoE Başkanı Bailey’in konuşması

17.45 ABD, şubat ayı hizmet sektörü/ bileşik PMI

18.00 ABD, şubat ayı ISM hizmet dalı PMI

18.00 ABD, ocak ayı güçlü mal siparişleri

18.00 ABD, ocak ayı fabrika siparişleri

22.00 ABD, Fed’in Bej Kitap Raporu