Sabah’ın ekonomi servisi ‘büyük oyunu’ çözdü! Simitin gerçek maliyetini ortaya çıkardı

Türkiye’deki besin artışları vatandaşın cebini zorlarken, Sabah’ın bir haberinde dikkat çeken bir çıkarımda bulunuldu.

Muhalefette çay-simit hesapları yapılmaya başlanınca, Sabah Gazetesi, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çıkarımlarını unutarak, çay-simit hesabının gerisine düştü.

Sabah’ın iktisat servisinden Betül Alakent’in haberinde, besin artışlarının nedeni enflasyon değil, üreticilerin maliyetleri mazeret göstererek uyguladığı ‘fırsatçılık’ olarak lanse edildi.

İşte Alakent’in “Çay ve simitte bile fırsatçılık! Maliyet 2 ünite artırım 10 birim” başlıklı haberinde yer alan tabirler:

Enflasyon bahanesiyle fiyat artıranlar çay ve simitte dahi fırsatçılık yapıyor. Maliyetleri araştırdık. 20 TL olan simitin birinci sınıf gereçlerle dahi maliyeti 6 TL. En ucuzu 15 TL’den satılan çayın ise 2 TL.

Son yıllarda bilhassa besin fiyatlarında yaşanan artış vatandaşın gündeminden düşmüyor. Bir eserde maliyetlerin 4-5 katına varan oranlarda yapılan artırımlar “Bu kadar da olmaz artık!” dedirtiyor. Bu fiyat artışlarına üreticiler, hizmet kesiminde faaliyet gösterenler ya da tüccarlar bilhassa personellik ya da ham husus maliyetlerini münasebet gösteriyor.

Biz de buradan yola çıkarak zenginden orta hallisi ve düşük gelirlisine kadar herkesin ulaşabileceği iki eseri baz aldık. Çay ve simidin maliyet hesabı çıkarttırdık. Gördük ki vatandaşın en ulaşılabilir gıdasında dahi fırsatçılık diz boyu…

MALİYETİ 6 LİRA 183 KURUŞ

Uluslararası bir otel zincirinin restoranından bir simidin maliyet hesabını çıkarmasını istedik. En güzel materyallerin kullanıldığı, besin mühendislerinin çalıştığı, kontrollerin üst seviye olduğu bu restoranda şu an piyasada 20 TL’den satışa sunulan bir simidin tüm üretim kalemlerini hesaplattık. Buna nazaran bir simit için 70 gram un, 8 gram şeker, 3 gram tuz, 8 gram Ayçiçek yağı, 0.3 gram yaş maya, 15 gram susam, 1 gram pekmez kullanılıyor.

1 simidin ham maliyeti, toplam 4 lira 183 kuruş. Bunun dağılımı ise şöyle: Un 1 lira 247 kuruş, şeker 24 kuruş, tuz 5 kuruş, ayçiçek yağı 37 kuruş, yaş maya 4 kuruş, Türk susamı 2 lira, pekmez 17 kuruş olmak üzere toplam 4 lira 183 kuruş ham maliyeti bulunuyor. Ham maliyete 50 kuruş güç ve 1.5 lira da usta fiyatı eklendiğinde toplam maliyet 6 lira 183 kuruş.

FIRINDA DAHA DÜŞÜK

6 lira 183 kuruş, birinci sınıf materyallerle hazırlanan bir simidin oteldeki maliyeti. Dal oyuncuları, bir fırın ya da pastanede bu maliyetlerin 2 TL daha da altında olduğunu belirtiyor. Zira, bir otelde besin mühendisi çalıştırma mecburiliği var. Kontroller daha sıkı. Çalıştırılan çalışanın sigortası maaşı üzerinden ödeniyor. Lakin birçok fırın ve pastanede işçiler taban fiyattan gösteriliyor. Üstelik, birden fazla fırında simit ya da ekmek için fiş de kesilmiyor.

ÇAYDA 10 KAT KÂR

Vatandaşın dışarıda en çok tükettiği bir öteki eser de çay. Hali hazırda gerek restoran ve kafeler gerekse büfelerde dahi bir bardak çay 15 TL’den başlıyor. 55 TL’ye kadar çıkıyor. Hatta otellerde 200 TL’yi buluyor. Edindiğimiz bilgilere nazaran, birinci sınıf çay kullanılması halinde dahi bir bardak çayın maliyeti 1 TL. Buna şeker, bardak yıkama üzere giderler de eklendiğinde toplam maliyet 2 TL’yi geçmiyor. Hal bu türlü olunca en ucuz büfede satılan bir bardak çayda bile 8 kat fiyat ortaya çıkıyor.

MALİYET 2 ÜNİTE ARTIRIM 10 BİRİM

Önceki gün Kabine Toplantısı’ndan sonra yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, maliyetlerin üzerinde yapılan artırımlara dikkat çekerek fırsatçılara karşı boykot davetinde bulundu. Erdoğan, taban fiyat kaynaklı olarak maliyetlerde artış olabileceğini lakin bu durumun mevcut fiyat etiketlerindeki kadar olmaması gerektiğini vurguladı.

“Enerji, yakıt, döviz kuru, personellik maliyetlerinde oluşan farkla satılan eser, sunulan hizmetin ortasında bağ kopma noktasına gelmiş. Personellik maliyetinde yaşanan artışla esere yansıyan fiyat farkı ortasında kimi vakit uçurum oluşuyor. Minimum fiyattaki artış sebebiyle maliyet tahminen 2-3 ünite artarken bu artış mazeret edilerek fiyatlara 5 ünite 10 ünite artırım yapılabiliyor. Bu artışların aç gözlülük, tamahkarlık ve vicdansızlıktan kaynaklandığı aşikardır” diyen Erdoğan, fırsatçılıkla gayret noktasında yapılan kontrollerin bu yıl daha da fazla artacağını belirtti.

FIRSATÇILARI TİCARET BAKANLIĞI AÇIKLASIN

Tüketici Konfederasyonu Başkan Vekili Av. İbrahim Güllü, enflasyon ortamlarında bu durumu fırsata çevirerek haksız kar sağlayan bireylerin arttığını söyledi. “Bazı bireyler enflasyon mazeretiyle daima fiyat artırma kederinde. Artık vatandaşlar da bu durumu görüyor” diyen Güllü, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın boykot davetine takviye verdi.

Boykot sürecinin daha sağlıklı yürütülmesi için bir teklif sunan Güllü, şunları anlattı: “Tarım Bakanlığı taklit ve tağşiş yapan firmaları açıklıyor. Hangi firma hile yapıyor biliyoruz. Ticaret Bakanlığı da denetimler yapıp ceza kesiyor ve kamuoyu ile kesilen cezayı paylaşıyor lakin bu firmaların isimlerini açıklamıyor.

Bize bir boykot daveti var lakin kim haksız çıkar sağlıyor kim hakkıyla işini yapıyor bunu vatandaş olarak çözümlememiz güç. O nedenle Ticaret Bakanlığı’nın sayfasında bu firmaları açıklaması gerektiğini düyünüyoruz. Böylelikle vatandaşlar reaksiyonunu koyar, boykot başlar.”

ERDOĞAN’IN ÇAY SİMİT HESABI

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1993 yılındaki meşhur çay simit hesabına yönelik açıklaması şu formdaydı:

“Bu zalim idare, bu aziz millete bir bardak çayla bir simiti bile çok görüyor. Bunların peşinden nasıl gideceksiniz soruyorum!”